Brief bisschoppen bevestigt: alleen priesters mogen zieken zalven

Hilversum (Van onze redactie) 12 september 2008 - Het toedienen van de ziekenzalving is voorbehouden aan een priester. Dat hebben de bisschoppen van Nederland bevestigd in een brief aan alle priesters, diakens, pastoraal werkers en vrijwilligers in het pastoraat.

Niet gepubliceerd
De brief is gedateerd op 8 april, maar is door de bisschoppenconferentie niet in de eigen media gepubliceerd, noch aan andere media toegezonden. Het Katholiek Nieuwsblad bericht vandaag over het bestaan van het bisschoppelijk schrijven en heeft de integrale tekst op zijn website geplaatst.

Vreemd
Eerder werd een brief over een waardige bediening van het sacrament van de eucharistie aanvankelijk alleen naar de priesters gezonden. Een schrijven over de laatste sacramenten in geval van euthanasie werd ook niet breed verspreid. Vreemd, vindt Katholiek Nieuwsblad-commentator Jan Peeters. In de brieven staan immers ook voor lekengelovigen behartenswaardige zaken, schrijft hij vandaag in een commentaar met de titel 'Hou ze dom?'.

Geen geheimen
De bisschoppen hebben bewust gekozen voor ‘doelgroepgerichte communicatie’, zegt woordvoerder Pieter Kohnen. Daar moet niets achter worden gezocht. “Er bestond niet de veronderstelling of het oogmerk de boodschap stil te houden. Temeer daar er echt geen geheimen in staan." De bisdommen hebben de brief overigens gepubliceerd, of zijn voornemens die te publiceren, in de analecta, het officiële tijdschrift voor de diocesane clerus.

Subsidiariteit
In het bisschoppelijk schrijven worden geen nieuwe richtlijnen gegeven, benadrukt Kohnen. De brief geeft weer wat de catechismus en het kerkelijk wetboek bepalen over de ziekenzalving. Natuurlijk kan het geen kwaad dat ook de gelovigen nog eens voor te houden. Maar dat is op de eerste plaats de verantwoordelijkheid van de adressanten. De bisschoppen hebben gekozen voor toepassing van het beginsel van subsidiariteit, aldus de woordvoerder van de conferentie.

Geen band met priester
De brief benadrukt dat leken die betrokken zijn bij de pastorale begeleiding van stervenden niemand de volheid van de sacramentele ontmoeting met de Heer in de ziekenzalving mogen onthouden. Dat geldt temeer als de zieke weinig of geen band heeft met een priester. “Het persoonlijke pastorale contact met de zieke is vooral dan goed, verantwoord en vruchtbaar, wanneer het ertoe bijdraagt dat de zieke groeit in verlangen naar de sacramentele hulp van Christus in zijn Kerk”, schrijven de bisschoppen.

Verwarring met sacrament
Als het toedienen van de ziekenzalving door een priester echt niet mogelijk is, kunnen diakens, pastoraal werkers en vrijwilligers gebruik maken van andere vastgestelde gebeden en liturgische bedieningen. Bij de verzorging daarvan moeten ze verwarring met het sacrament van de ziekenzalving voorkomen. “Daarom moeten woorden, gebeden en/of gebaren achterwege blijven die specifiek bij de ziekenzalving behoren.” Zalving van de zieken mag dan ook niet door leken worden verricht, schrijft het episcopaat.

Niet door leek
De bisschoppen wijzen erop dat het sacrament van de ziekenzalving bij voorkeur volgt op de biecht. Desgewenst wordt na de ziekenzalving de heilige communie uitgereikt. Maar het is volgens hen niet alleen vanwege de samenhang met de sacramenten van biecht en eucharistie dat het toedienen van de ziekenzalving is voorbehouden aan priesters. Ook zonder de andere twee sacramenten mag de ziekenzalving niet door een leek worden toegediend. “Dit is onlangs nog eens nadrukkelijk bevestigd door de Congregatie voor de Geloofsleer”, schrijven de bisschoppen.

Definitief bevestigd
Het voorschrift dat alleen een priester de ziekenzalving mag toedienen is volgens de bisschoppen geworteld in de Schrift en in de traditie. Ze verwijzen naar de Brief van Jakobus: “Is iemand van u ziek? Laat hij de oudsten van de gemeente roepen; zij moeten een gebed over hem uitspreken en hem met olie zalven in de naam van de Heer”(Jak. 5,14). De koppeling van de ziekenzalving aan de priesterlijke bediening is door het Concilie van Trente ‘definitief bevestigd’, meldt het bisschoppelijk schrijven.

Bron: www.katholieknederland.nl