Dominá bo pashonnan

Algu mester manda den bo bida; sea ta abo ta manda òf ta bo pashonnan. Si bo no ta dominá nan, si bo laga nan sin kòntròl, si bo no limitá nan tereno di akshon òf di reakshon, anto e ora ei bo pashonnan lo ta doño di bo, di bo bida; nan lo ta esnan ku manda anto abo mester obedesé i lo bo haña bo fòrsá ta hasi kosnan ku kisas bo no tabata ke. Bo pashonnan lo ta bo doño: abo lo ta e katibu. Pero si bo dominá e pashonnan, si tene nan prezu, si bo enkaminá bo instintonan i orientá su forsanan, anto abo lo ta doño di bo propio bida. Bo tin ku ser un hende di karakter; si bo ke, bo por, semper lo bin tin e rekurso di pidi forsa ku bo mester. Ta ken bo ta bai pidi? E úniko ku lo por duna bo, abo sa ku esaki ta Dios. Esun ku ta drecha su karakter ta un gran artista, pero esun ku ta laga su mes ser lastrá dor di dje, ta un hende derotá i derota semper tin un smak marga i semper ta laga un estado anémiko di depreshon.

Paus in antwoord op brief Islamitische denkers: Graag een ontmoeting

ROME - Paus Benedictus XVI heeft in zijn antwoord op de brief van 138 islamitische leiders een ontmoeting voorgesteld met een delegatie van betrokken leiders. De brief werd verstuurd naar prins Ghazi bin Muhammed bin Talal, voorzitter van het Aal al‑Bayatinstituut voor Islamitisch denken.
De brief is een antwoord van de paus op het Islamitische schrijven dat verscheen aan de vooravond van de Ramadan, de Islamitische vastenmaand. De brief was gericht aan een aantal kerkelijke leiders zoals de secretaris- generaal van de Wereldraad van Kerken en aan de Anglicaanse primaat en de paus. Het Islamitische schrijven werd algemeen zeer positief ontvangen. Alleen het antwoord van Benedictus XVI liet erg lang op zich wachten.
Staatssecretaris Tarcisio Bertone maakte donderdag bekend dat de paus graag bereid is prins Ghazi en een delegatie van de ondertekenaars van de brief te ontvangen. Ook de Pauselijke Raad voor de Interreligieuze dialoog drong aan op een werkontmoeting, in samenwerking met de gespecialiseerde pauselijke instellingen.
De paus zelf spreekt in zijn antwoord waardering uit voor het initiatief van de Islamitische leiders en onderstreept het belang van de dialoog, gebaseerd op de waardigheid van iedere mens. ‘Ik wil onze verschillen als christen en moslim, of het belang daarvan, zeker niet ontkennen. Maar wij moeten vooral aandacht hebben voor datgene wat ons verbindt, met name het geloof in een Schepper en universele rechter die iedere persoon op het einde der tijden op basis van zijn handelen zal beoordelen’, zo schrijft de paus.

aangeleverd door Toon van Dongen

Sigui

Ora kosnan ta empeorá i e momento ta di krísis, no pensa ku bo esfuersonan tabata en bano... SIGUI!
Talbes tur kos tabata pa ta mihó... HARI i eksperimentá un biaha mas!
Por ta ku bo aparente frakaso sea e porta mágiko ku lo kondusí bo na un felisidat nobo ku ainda bo no konosé.
Bo bor ta débil dor di lucha pero... NO KONSIDERÁ BO MES VENSÍ! Esaki no kier men derota.
No bale la pena gasta bo presioso tempu den lágrima i desesperashon... LANTA i sigui padilanti!
I si bo warda e ophetivo di bo aspirashonnan den mente... BO SOÑONAN LO REALISÁ!
Siña di erornan.
Kosechá eksperensia di bo dolónan.
I e dia lo yega den kua lo bo bisa: Danki, Dios!

Boeddhistische monniken werden woordvoerders van de bevolking. Bisschoppen Myanmar hoog tijd voor verandering

NEW DELHI - De katholieke bisschoppen uit Myanmar (Birma) hebben uiting gegeven aan hun gevoelens van ‘nabijheid’ met de boeddhistische monniken, die in september uit protest tegen de militaire junta de straat op gingen in naam van de noodlijdende bevolking.

Mgr. Raymond Po Ray en mgr. Charles Maung Bo waarschuwen de internationale gemeenschap dat het tijd is voor verandering in Myanmar. Wordt deze kans niet benut, zo menen de bisschoppen, dan kan het bijzonder lang duren alvorens zich opnieuw een kans op verandering aandient. ‘In september gebeurde iets uitzonderlijks. Monniken trokken de straat op om de regering hun ontevredenheid duidelijk te maken. Zij werden woordvoerder van de bevolking. De regering reageerde door hen neer te knuppelen. Wij riepen priesters en religieuzen op niet de straat op te gaan, omdat wij een minderheid zijn. Daarom moeten wij voorzichtig zijn. Gelovigen waren vrij zich bij de protesten aan te sluiten en in ons hart waren wij de monniken zeer nabij.’
Volgens beide bisschoppen is de situatie in Myanmar als gevolg van de aanhoudende internationale druk licht verbeterd, maar terzelfder tijd beseft de bevolking dat de militairen de macht proberen te behouden. De internationale sancties treffen hen nauwelijks, maar zij treffen vooral de bevolking die bijzonder arm is.’

aangeleverd door Toon van Dongen

Felisidat

Nos ta haña felisidat serka nos amigunan si nos ta spera di hañ'é einan. Nos lugá di trabou tambe lo duna nos, si nos busk'é. Felisidat ta bishitá nos ora nos ta nos so i tambe den nos relashon ku otronan. Unda ku nos ta, einan felisidat ta, a ménos ku nos dediká na manten’é alehá di nos. Nos aktitut ta poderoso i lo prevalesé den tur asuntu i ku tur hende.Felisidat ta kontagioso. Si bo kompartié libremente, e ta plama ku rapides. Ora e yega na nos, trabounan di dia ta iluminá mesora. Nos tin lèsnan ku nos tin ku siña den e bida aki i nos mester hasi kontribushonnan esensial ku ta aliviá otronan di nan karga i ta fomentá felisidat den kurason di un hende mas. Di mesun forma, e lèsnan di otronan tambe por fortalesé nos propio felisidat.

Anglicaanse kerkleider haalt fors uit naar VS

LONDEN - De aartsbisschop van Canterbury Rowan Williams heeft voor opschudding gezorgd met zijn kritiek op de buitenlandse politiek van de Verenigde Staten. De anglicaanse kerkleider stelt in het Brits‑islamitische blad 'Emel' dat de VS hun morele superioriteit verspeeld hebben en tegenwoordig zoveel mogelijk controle en invloed nastreven. Het is één zaak om een territorium over te nemen en er energie en middelen in te stoppen om het te beheren. Dat deed het Britse imperium ‑ terecht of onterecht ‑ in India. Het is echter nog iets helemaal anders met geweld de macht over te nemen en vervolgens alles aan anderen toe te vertrouwen, liet de aartsbisschop van Canterbury in 'Emel' optekenen. Hij spoort de VS aan tot intelligente hulpprogramma's en een demilitarisering van de Amerikaanse aanwezigheid.
Aartsbisschop Rowan Williams, de geestelijke leider van 77 miljoen anglicanen wereldwijd, is al sinds het begin een fel tegenstander van de invasie in Irak.

aangeleverd door Toon van Dongen

Soportá

Soportá ku ánimo sereno e situashon desfavorabel.
Loke ta determiná e grado di bo angustia ta bo reakshon di amargura dilanti sirkunstansianan atverso.
Abo por soportá un tragedia i superá kualkier desgrasia.
Si bo rasoná, lo bo mira e banda positivo di e pió situashon.
No permití bo mes hasi di bo desesperashon e antesala di fièrnu.
Akseptá e eksperensia doloroso.
No semper bo ta bai gana; pero, di bo derota aktual bo por hasié e punto di partida p’e viktoria final.

Gebed gevraagd voor Midden Oosten-top vandaag in Annapolis

ANNAPOLIS ‑ Paus Benedictus XVI was een der kerkelijke leiders die heeft opgeroepen tot gebed in verband met de Midden Oosten-topconferentie in het Amerikaanse Annapolis. De paus vroeg bij het Angelus-gebed alle christenen te bidden voor het succes van de internationale ontmoeting over het Midden‑Oosten die vandaag (dinsdag) in Annapolis wordt gehouden.
Benedictus herinnerde eraan dat Israëli en Palestijnen met de hulp van de internationale gemeenschap zullen proberen de onderhandelingen opnieuw op gang te brengen die moeten leiden tot een rechtvaardige en definitieve oplossing voor het al zestig jaar aanslepende conflict dat zoveel lijden heeft veroorzaakt voor beide volkeren. Aldus de paus.
Maar deze vrede is niet alleen belangrijk voor beide volkeren. De orde en de rust in het gehele Midden Oosten hangen er nauw mee samen en in feite het welzijn van de hele wereld.

aangeleverd door Toon van Dongen

Wereldraad-secretaris voorziet 'revolutie' in wereldkerk

GENÈVE (KerkNet) ‑ Samuel Kobia, de algemene secretaris van de Wereldraad van Kerken, sluit niet uit dat het zwaartepunt van het christendom zich tijdens de 21ste eeuw verplaatst naar Azië en Afrika. Hij zei dat tijdens zijn bezoek aan de Filippijnen. ‘Het christendom is op de terugweg in Europa, maar groeit in Afrika en Azië. Dat plaatst ons voor de vraag welk christendom wij in de toekomst mogen verwachten en de vraag of de kerken van Azië en Afrika gaan Europa herevangeliseren.’ Hij ziet dit als een ‘Copernicaanse revolutie’.

aangeleverd door Toon van Dongen

Minütnan di bo bida

Nunka bo a saka e kuenta di e minütnan ku bo a biba? E ta kurioso; sake anto lo bo konstatá ku nan ta miónes.
I nunka bo no a pensa ku di tur e miónes di minütnan aki bo tin ku duna kuenta n’e Kreador, ku a duna bo bida p'abo por lag'é duna fruta?
Kada un di e minütnan aki ya a ser balorá i huzgá dor di Dios segun peso di amor den kua bo a pone, i e rektitut di e intenshon ku bo tabatin.
Tremendo problema di bo si e minütnan aki a pasa bai sin ku bo por a pone e marka i distintivo di amor den nan. Pa eternidat únikamente e minütnan ku tin marka di Dios tin balor p’abo; e otronan lo a hundi den bashí i den un bashí no ta posibel fundamentá ningun porvenir.
Matemátika no ta sirbi ora ta trata dje intensidat ku nos mester pone den nos aktonan: intensidat di amor; pero sí nan ta útil ora ta kuestion di numerá aktonan ku nos mester hasi produktivo den nos bida.

Blair was bang om in God te geloven

ROME - Uit angst om 'voor gek' versleten te worden heeft de Britse oud‑premier Tony Blair tijdens zijn ambtsperiode nooit openlijk durven zeggen dat zijn geloof in God een belangrijke rol speelde in zijn beslissingen. De oud‑premier zegt dit in de documentaire De Blair‑jaren, die op de BBC werd uitgezonden. Blair trad in juni af als premier en is nu speciaal gezant van het Kwartet van landen voor het Midden‑Oosten. De voormalige woordvoerder van Blair, Alastair Campbell, zei ooit tegen verslaggevers dat 'we niet aan God doen'. In de documentaire geeft Campbell toe, dat zijn voormalige baas 'best wel veel aan God doet'. Volgens diverse media overweegt de protestante Blair overigens om over te stappen op het rooms‑katholieke geloof. Zijn vrouw Cherie is katholiek.

aangeleverd door Toon van Dongen

Fiesta di Kristu Rei di Universo

Promé Lektura : 2 Samuel 5, 1-3
Salmo : Salmo 122, 1-9
Di dos Lektura : Kolosonan 1, 12-20
Evangelio : Lukas 23, 35-43


Ki forma mas patétiko di e evangelista Lukas pa presentá entrada di e reinado di Hesus! Tur hende ta burla di dje: outoridatnan polítiko i religioso, sòldánan, i asta un ladron. Lukas ta hiba un tema ku ela bin ta desaroyá durante hinter su evangelio na ekstremo : e rechaso di Hesus. E pokonan ku a asept’é na un prinsipio únikamente ta mira, huntu ku tur e pueblo, loke ta sosodé, babuká pa tal esena. Ken a spièrta e presentimentu di ku e Mesias a yega, e rei, awor derotá, humiá, bandoná i kologá na un palu, kompartiendo e morto mas humíante i doloroso ku tabata eksistí huntu ku dos ladron.

Unda e reino di Hesus ta? Di ki su proposishon ta konsistí ? Pa esaki lo mi ke rekordá algun palabra ku Hesus ta dirigí na su disipelnan durante último sena den evangelio di Lukas: “Hefe di nashonnan ta ehersé nan dominio riba nan i esnan ku tin outoridat ta risibí nòmber di benefaktor. Pero boso no ta prosedé di tal manera. Entre boso, esun di mas importante lo ta manera esun menor, i esun ku ta manda manera esun ku ta sirbi… Ami ta entre boso manera esun ku ta sirbi”. Mi ta kere ku esaki lo por yuda nos komprondé su kondishon di rei. Viktoria di Hesus riba krus no ta konsistí den vense militarmente òf imponé religiosamente su ideanan, pasobra esaki únikamente lo provoká otro struktura di poder alterno. Hesus ta vense asumiendo den forma radikal su mensahe i aseptando t’e na su morto e konsekuenshanan ku esaki lo bin kuné. Ela anunsiá yegada di e Reino, i a pasa sirbiendo esnan den mas nesesidat i konfrontando outoridatnan pa motibu di nan falta di rektitut. pero E no por a “fòrsa òf obligá” demas hende pa nan lo por a aseptá e Reino , pero si e lo por a asumí konsekuensha di e anunsio aki, lo kual lo a nifiká su morto.

Hesus ta renunsiá pa reina pa medio di e poder, manera semper tantu hudiu- komo romanonan a hasi, maske ku esaki lo por a nifiká e aparente frakaso di su anunsio; pero ta aki kaminda e Tata ta intervení den historia di hende; resusitando Hesus e ta proklam’é komo e berdadero vensedó. Ke men, e proposishon di Hesus pa reina saliendo for di libertat, for di rèspèt, for di servisio, ta koroná pa e Tata atraves di Resurekshon. Esaki ta e reinado di Hesus, un reinado ku ta konstruí ku kurashi, ku entrega, ku determinashon, pero ku ta renunsiá di ta imponé na otro pa medio di e poder , sea ku ta esun religioso, kultural, polítiko òf militar. E reino di Hesus ta e ofresementu dibino pa biba den libertat i responsabilidat, respondiendo na anhelonan di mas profundo ku hende ta poseé: e unidat personal, komunitario i divino; i hañá den e proseso aki Dios Den Tres Persona ku ta impulsor i modelo di tal unidat.

Kuantu bia komo iglesia nos tabata ke “imponé” nos mensahe komo “e berdadero i úniko”, saliendo di strukturanan di poder (moral, polítiko, kultural, militar!)? Ta esaki lo ta loke ta mas serka di e mensahe di Hesus? Nos proklamashon di Hesus komo nos rei, mester hiba nos na rèspèt pa otro, na toleransia, na unidat den diferensha, aseptando desishon di e otro tal manera Hesus a hasi, maske esaki ta hiba nos na e krus, òf na un aparente frakaso.

Ken ta nos reinan den aktualidat? Efisiensia, demokrasia, stabilidat ekonómiko, teknologia? Ningun di e realidatnan aki ta malu, al kontrali nan por hasi hopi bon, pero ora ku ke imponé esakinan riba otro, òf na riba hinter pueblo pa medio di poder o di preshon, nan ta trapa derechinan mas elemental di hende ku ta derechi di libertat i di outodeterminashon. Kua otro rei nos tin awe? Plaser, loke ta fásil, posishon ekonómiko, aparensha dilanti di otro, trabou? Ta ken nos ta sigui ? Na unda nos ta posishoná nos eskala di balornan? Hesus ke ta nos rei, pero no bou di menasa di nos kondena, òf di nos infelisidat, sino ku E ta trata pa reina den nos ora nos aseptá di biba for di amor, for di rèspèt, for di libertat asumí i komprometí. E ora ei nos lo por bisa ku nos a ser salbá pa medio di Hesus, meskos ku Hesus a salba e ladron ku a tribi pa no uni su mes na krítikanan generalisá kontra di Hesus i a asept’é komo rei i salbador.

Laga e siman aki nos buska pa kuestioná nos eskala di balornan i revisá si realmente e ta brota for di e Evangelio di Hesus. Si realmente libertat, amor, servisio, kompromiso ku nos outentisidat, responsabilidat, rèspèt i aseptashon di e otro ta komo fundeshi di nos proyekto di bida. Ta únikamente for di e intento pa biba esaki nos lo por proklamá Hesus komo nos Rei.

Paus tot kardinalen: oecumene een opdracht

ROME (KN) - De oecumene is voor de katholieke Kerk geen optie, maar een opdracht. Dat heeft paus Benedictus XVI gezegd tot de kardnalen die in Rome bijeenkwamen bij gelegenheid van de creatie van 23 nieuwe kardinalen.

Kardinaal Walter Kasper, voorzitter van de Pauselijke Raad voor de Eenheid van de Christenen praatte de kardinalen bij over de actuele situatie van de dialoog die de katholieke kerk voert op verschillende fronten. Aan bod kwamen de dialoog met de Oosterse en Orthodoxe kerken en die met de kerkelijke gemeenschappen van na de Reformatie. Ook sprak Kasper over de vorderingen en problemen in het contact met de charismatische‑ en pinksterbewegingen.
In de uitwisseling volgend op de inleiding van Kasper, brachten zeventien kardinalen hun ervaringen en standpunten ter sprake. Daarin kwam de katholieke sociale leer naar voren als één van grote kansen voor de voortgang van de oecumene, meldt het Vaticaan in een communiqué. Ook onderstreepten de sprekers het belang om in de communicatie de gevoeligheid van andere christenen niet nodeloos te kwetsen. De kardinalen stonden verder kort stil bij de dialoog met het jodendom en de interreligieuze dialoog.

aangeleverd door Toon van Dongen

Hasi Orashon

Si awe bo ta tristu, pèrdí, ku miedu, sin solushon... Hasi un orashon!
Si bo ta malu, sin smak, sin speransa den kurason… Hasi un orashon!
Dios ta skucha bo!
E liña semper ta liber, ni mester di konekshon... E yamada ta grátis, ni mester di suskripshon.
Basta ku bo habri, ku bo habri bo kurason. E semper ta presente i semper ta ekstendé Su man.
Pero... Ora bo tabata kontentu, sin por konta bo oranan di alegria, keda un poko den silensio i... hasi un orashon!
Aki mi ta laga un bèrdat: Esun ku meresé skucha bo lamentashonnan, tambe meresé skucha bo oranan di felisidat.

Leticia Thompson

Esfuerso

Sin lugá na duda nos tur ta deseá di ta mihó di loke nos ta; inkluso nos lo a hasi algun esfuerso pa ser asina.
Pero e esfuersonan aki no tabata sufisiente i ta p'esei nos no a logra. Nos no mester deskurashá nos mes; hamas nos por pone e di dos piedra si nos no a pone esun promé; nos no por subi e di dos parti di trapi si promé nos no pisa esun promé; nos lo no yega ariba si promé nos no kuminsá na subi dor di bahada.
Esfuerso di awe lo hasi posibel e subimentu di mañan; e no ta eksigí di nos e subimentu di mañan, pero sí e esfuerso di awe. E esfuerso di mañan, no ta posibel awe; pero e paso di awe, si; i, den konsekuensia, nos ta obligá na hasié.
Nos no por keha mañan si awe nos ta fundamentá su frakaso.
Si awe nos no muri den nos mes, nos no por keha di ku mañan nos no tin bida “nobo”; nos lo sigui ku e mesun bida di ayera, e bida bieu i kaduká òf esun nobo di e grasia di Dios?

Pensamentu pa awe

Semper nos ta kometé e eror fatal di pensa ku loke ta importá ta loke nos ta hasi, ora ku en realidat loke ta importá ta loke nos ta laga di hasi pa Dios den nos.
Spiritu Santu ta un artista divino, kapas di hasi di nos tur un un obra di arte... di santidat.

Rome blij: Doorbraak gemeld in VS en Japan op gebied van genereren stamcellen

ROME(KN) - Japanse en Amerikaanse wetenschappers hebben een nieuwe methode ontdekt waarbij stamcellen uit de huid kunnen worden gegenereerd. Dit zou kunnen betekenen dat het gebruik van embryo's voor stamcelonderzoek in de toekomst niet meer nodig is. De katholieke kerk is zoals bekend principieel tegen een dusdanig gebruik van embryo’s.

De president van de Pauselijke academie voor het Leven juicht de als nieuw gepresenteerde techniek van harte toe. Het genetisch onderzoek dat menselijke stamcellen kweekt uit embryo's is volgens het Vaticaan een intrinsiek kwaad, omdat een dergelijke aanpak het menselijk leven slechts als materiaal beschouwt en niet als door God geheiligd. Het lijkt erop dat het nieuwe onderzoek dat zich nu aftekent geen ethische problemen zal opleveren, aldus mgr. Elio Sgreccia, president van genoemde pauselijke academie.

Wisconsin en Tokio
Deze week publiceerden James Thomson van de Universiteit van Wisconsin en Shinya Yamanaka van de Universiteit van Tokio onafhankelijk van elkaar in de tijdschriften Science en Cell over hun doorbaak in het stamcelonderzoek. Onderzoekers van Wisconsin plaatsten vier genen in een huidcel en wijzigden daarmee de eigenschappen van die cel. In Tokio werden dezelfde resultaten geboekt. Tot nog toe waren alleen stamcellen van menselijke embryo's pluripotent, wat wil zeggen dat ze kunnen uitgroeien tot alle 220 typen cellen van het menselijk lichaam.

Menselijke waardigheid
Mgr. Sgrecchia verklaarde dat de katholieke kerk er nooit op uit is geweest wetenschappelijke vooruitgang tegen te werken. Zij komt alleen in het geweer als er sprake is van een procedure die al dan niet de menselijke waardigheid schendt. Voor de rest is de wetenschap vrij in haar onderzoek, aldus de prelaat. De menselijke waardigheid wordt volgens hem ook geschonden als embryo's worden gebruikt om ernstige ziekten te genezen. Men kan het leven van de ene persoon niet redden door het leven van een ander te doden. Dat is ethisch machiavellisme, aldus mgr. Sgrechhia.
De Pauselijke academie voor het Leven werd in 1994 opgericht door paus Johannes Paulus II. De academie bestaat uit natuurwetenschappers, medici, ethici, filosofen en moraaltheologen. Zij houden zich bezig met kwesties die de beschermwaardigheid van het menselijk leven betreffen, zoals medische ethiek, abortus, euthanasie en genetisch onderzoek. De Nederlandse bisschop Wim Eijk van Groningen, arts, medisch ethicus en moraaltheoloog, is bestuurslid van de academie.

aangeleverd door Toon van Dongen

Silensio

Silensio! Awe ta kosta nos bastante pa akseptá silensio; nos ta rondoná pa tur parti dor di bochincha. E bochincha ku ta stroba ku nos ta skucha nos mes i nos ku ta skucha bos di Dios ku ta papia den nos interior.
Silensio! Tin biaha ta kosta pa keda ketu den momentunan difísil, den penanan amargo i den gosonan íntimo, den kalumnianan skèrpi i den alabansanan eksesivo, den pareser doloroso i den bai bin di un kurason ku ta alehá.
Silensionan ku ta trese komo konsekuensia e boutismo den e Dios ku nos ta karga den nos intimidat.
Si nos mira un mondi, nos ma mir’é yen di bida; pero e flor ku ta habri su kònòpinan ta hasié den silensio; e leli ku ta plama su perfume, e mata ku ta krese bai haltu, e yerbanan ku ta bira manera tapeit, e ramanan ku ta ekstendé, e awa ku ta kore ketu ketu bai… tur esaki ta silensio; i tur esaki ta bida i ta duna bida.

Mea culpa van Spaanse bisschoppen in verband met burgeroorlog

MADRID - Bij het begin van de vergadering van de Spaanse bisschoppenconferentie is namens de katholieke hiërarchie schuld beleden voor de houding van een deel van de katholieke kerk in de Spaanse burgeroorlog. Dit mea culpa kwam als een grote verrassing.

De Spaanse burgeroorlog is nog steeds niet verwerkt. In die oorlog zijn vele duizenden mensen voor hun leven getekend of om het leven gekomen. Die oorlog bracht uiteindelijk dictator Franco aan het bewind als gevolg waarvan ook ontzaglijk veel leed is aangericht.

Mgr. Ricardo Blazquez die voorzitter is van de Spaanse bisschoppenvergadering zei : ‘Op sommige momenten hebben we alle reden om God te danken voor wat gedaan werd, maar op andere ogenblikken moeten we zonder hoogmoed en zonder over anderen een oordeel uit te spreken vergeving vragen.’ Mgr. Blazquez prees wel de verzoenende rol van de overleden kardinaal Vicente Tarancon na de dood van dictator Franco.
Spaanse media noemen Blazquez' verklaring een gewichtige bijdrage tot de verzoening in de Spaanse samenleving in het vooruitzicht van de parlementsverkiezingen van volgend jaar.
De uitspraak van mgr.Blazquez, bisschop van Bilbao, werd gezien als een spijtbetuiging uitgesproken over de houding van sommige leden van de katholieke kerk tijdens de Spaanse burgeroorlog (1936‑1939). De verklaring komt op een ogenblik van een fel debat in de Spaanse samenleving over de omstreden houding van de katholieke kerk tijdens de burgeroorlog en de daarop volgende jaren onder Franco. Het debat laaide opnieuw in alle hevigheid op na de recente zaligverklaring in Rome van 491 Spaanse martelaren, allen omgekomen tijdens de burgeroorlog.
Tegenstanders verwijten de katholieke kerk dat ze de martelaren misbruikt om haar eigen rol goed te praten. Door de jaren heen herhaalden Spaanse kerkleiders steeds weer dat de kerk vervolgd werd tijdens de burgeroorlog.

aangeleverd door Toon van Dongen

Si hende ta hiba Dios huntu kuné

Si hende ta hiba Dios huntu kuné, e no por hib’é tan skondí ku “bo no ta not’é”; e Dios íntimo aki, ku ta penetrá te na hasta na e skina di mas chikí di su ser, mester sali na su eksterior.
I asina e Dios aki lo hasi ora ku hende tuma konsiensia dje maravianan di su bida, lo E kombertié den un bida di maravianan.
Maravianan di grasia i di amor; maravianan di generosidat i di entrega; maravianan di donashon i di ofrenda; maravianan di konsagrashon i di komunion.
Komunion ku Dios i ku otro hende; komunion ku naturalesa i ku hinter kòsmòs. Ku e kòsmòs eksterior ku ta rondoná nos i ku e kósmos íntimo ku ta biba den su interior.
Asina hende, lo a kombertí den un ser di profundidat, di múltiple dimenshon; asina lo e yega na ser e konstruktor di su mes i e hasidó di un mundu nobo, di un estado nobo di kosnan den kua ta reina órden di balornan.

CELAM steunt bisschoppen Venezuela in kritiek op Chavez-plannen

BOGOTA(Kerknet) - De raad van Bisschoppenconferenties van Latijns‑Amerika CELAM heeft in een brief zijn steun betuigd aan de bisschoppen van Venezuela. Die krijgen zware kritiek van de Venezolaanse president Hugo Chavez wegens hun verzet tegen diens voorgenomen grondwetswijziging. De voorzitter en vice‑voorzitter van CELAM schrijven dat de raad de hervormingen in Venezuela met grote aandacht volgen en solidair is met de Venezolaanse bisschoppen. Er wordt ook uitdrukkelijk verwezen naar de brief van 20 oktober waarin de bisschoppen van Venezuela criteria noemen om de aangekondigde politieke hervormingen te beoordelen. CELAM spreekt de hoop uit dat leiders van Venezuela de weg van verdraagzaamheid en dialoog volgen en vooruitgang boeken op het vlak van ontwikkeling en sociale rechtvaardigheid.

aangeleverd door Toon van Dongen

E kosecha

Pa un bon kosecha mester di bon simia,
Bon mèst i mester plug regular i konstante.

Hopi ta esnan ku ta trata ha haña solushonnan rápido i triunfonan hopi purá, sin komprendé ku triunfo ta simplemente
resultado di nos kresementu interno i ku esaki ta rekirí tempu.
Si bo sa tokante di sembra, lo bo sa ku bo no pa pone e simia,
mèst e tera, dun'é awa i despues sinta ta spera pa rekohé e fruta,
tur riba mesun dia.
Esun ku ta kultivá e tera, tampoko ta para dilanti di simia i ta grita
ku tur su forsa: Ban KRESE! BAN KRESE! KRESE!!

Pa esnan ku no tin ningun idea tokante di kultivo
di tera laga mi bisa boso algu: gritamentu n’e simia ya ta
un poko efikas manera di kultivá e tera.

Tin ku MÈST e tera, sembra BON simia,
PLUG E TERA REGULARMENTE, maske hopi biaha
ta parse nos ku nada ta pasando; nos no por renunsiá.
Ta tristu mira kuantu persona ta renunsiá ora
ya nan tabata na punto di konkistá e meta.
Sinembargo, éksito únikamente ta yena na esnan
ku ta perseverá i sa na warda.
Kuantu di nos, tin biaha sin pasenshi
ta haña nos ta bisa:
KRESE, BAN! KRESE! den nos propio bida.
Hopi biaha sin ni sikiera a pone simia
den tera òf di a mèst òf plug. Ta nesesario komprendé ku apsolutamente NADA
ku ta bale la pena ta sosedé di nochi pa mainta.

SI... ÉKSITO TA REKIRÍ TEMPU!

Kardinaal-aartsbisschop van politieke inmenging beschuldigd. Kathedraal Mexico-stad dicht na bestorming

MEXICO-STAD - De kathedraal van de Mexicaanse hoofdstad is vandaag op last van het aartsbisdom voor onbepaalde tijd gesloten nadat tientallen betogers de kerk eerder hadden bestormd hadden. Het bisdom opent het gebouw pas als de gemeentelijke autoriteiten de veiligheid van de parochianen kunnen waarborgen.

Op de vuist
Tientallen aanhangers van de voormalige linkse presidentskandidaat Andres Manuel Lopez Obrador bestormden de kathedraal. Zij gingen op de vuist met kerkgangers en wierpen kerkbanken omver, zo meldde het bisdom op zijn website. Het aartsbisdom Mexico spreekt van een daad van geweld tegen de kerk. Een aantal kerkgangers vluchtte het gebouw uit. Priesters trokken zich terug in de sacristie. Een oudere parochiaan raakte licht gewond bij de schermutselingen, aldus plebaan Ruben Avila.
De kathedraal werd plotseling vervuld van geschreeuw en de betogers duwden de parochianen naar de deur van de sacristie, aldus Avila op de website van het aartsdiocees. De betogers riepen slogans tegen kardinaal Norberto Rivera die zich volgens hen teveel met de politiek zou bemoeien. Dat is clerici volgens Mexicaans recht verboden. Avila schatte het aantal betogers op 150.
Mexicaanse media melden dat de betogers hun beklag kwamen doen dat de kerkklokken ongebruikelijk lang luidden. Ze verstoorden daarmee een bijeenkomst van oppositiepoliticus Lopez Obrador op het plein voor de kerk.
De aanhangers van Lopez Obrador verstoorden meerdere vieringen in de kathedraal. Ze riepen slogans tegen verkiezingsfraude welke volgens hen hun kandidaat bij de presidentsverkiezingen van vorig jaar stemmen had gekost.

aangeleverd door Toon van Dongen

Pesimista vs optimista

"E pesimista ta debilitá su kapasidat i su boluntat dor di karga ku e peso inútil di mensahenan negativo ku e ta krea. Ku su ansiedat i negativismo e no ta solushoná ningun di e problemanan ku e mes a krea i ta sinti, tur ora, serká di menasa di frakaso.
E optimista, en kambio, ta tuma su asuntunan ku kalmu i sa ku e por hiba nan na un kabamentu felis. Ku sufisiente konfiansa den Dios i den su mes, e optimista ta haña orientashonnan i forsa pa logra tur loke e ta proponé".

Gerehabiliteerd door paus Johannes Paulus II Verketterde filosoof zalig verklaard

ROME- De Italiaanse priester, wijsgeer en godgeleerde Antonio Rosmini Serbati (1797‑1855) is zondag zalig verklaard. Dit is een opmerkelijk feit omdat paus Leo XIII in 1887 veertig van Rosmini's stellingen had veroordeeld, omdat ze niet in overeenstemming zouden zijn met de katholieke leer.

De zaligverklaring vond plaats in de noord‑Italiaanse stad Novara en werd in naam van de paus uitgesproken door kardinaal José Saraiva Martins, prefect van de Congregatie voor de Heiligverklaringen. In het bisdom Novara ligt Stresa, de plaats waar Rosmini in 1855 stierf.
Rosmini zette zich voortdurend in voor de verheffing van het volk. In 1828 stichtte hij daartoe het Istituto della Carità. Als politicus was hij in dienst van de Pauselijke Staten, eerst als diplomaat in Sardinië en later als minister van Onderwijs. In die functie viel hij na korte tijd in ongenade.
Rosmini heeft veel betekend voor de ontwikkeling van een katholieke filosofie die rekening houdt met de moderniteit. Zijn leer is schatplichtig aan Plato, Augustinus en Thomas van Aquino. Rosmini's systeem wordt vaak gerekend tot het ontologisme. Deze stroming ziet God als het absolute, oneindige zijn, waarvan de mens een directe zij het onvolmaakte kennis heeft.

Vijf wonden van de kerk
Het was Johannes Paulus II die Rosmini rehabiliteerde. Deze paus beschouwde hem als een van de grote denkers die op 'moedige' wijze het Woord van God wijsgerig hebben doordacht. Johannes Paulus noemt hem in zijn encycliek Fides et Ratio (1998) samen met John Henry Newman, Jacques Maritain, Étienne Gilson, Edith Stein, Vladimir S. Soloviev en Vladimir N. Lossky.
Eén van Rosmini's belangrijkste werken is 'Over de vijf wonden van de heilige Kerk', geschreven in 1842 en gepubliceerd in 1848. In dit boek pleit hij voor vergaande kerkhervormingen. Daarmee ondervond hij veel tegenstand, vooral van de kannt van de jezuïeten. De vijf wonden van de katholieke kerk van zijn tijd waren volgens hem:
Het strakke onderscheid tussen clerici en gelovigen in de publieke eredienst;

1. Het strakke onderscheid tussen clerici en gelovigen in de publieke eredienst;
2. De slechte opleiding van de clerus;
3. De onenigheid onder de bisschoppen;
4. De benoeming van bisschoppen door de staat;
5. De slavernij van het kerkelijk bezit.

aangeleverd door Toon van Dongen

DI TRINTITRES DJADUMINGU SIKLO C

Promé Lektura : Malakías 3, 19-20a
Salmo : Salmo 98, 5-9
Di dos Lektura : 2Tesalónika 3, 7-12
Evangelio : Lukas 21, 5-19

Mira kon kada be di nobo tabata hasi uzo di e pasashi aki pa sembra temor, ora ku ta un bunita himno na konfiansa e ta! Laga nos analisá ku profundidat e kambio ku Hesus ta hasi ora e no ta duna kontesta riba e pregunta “ki ora” i sí kontestá riba e “kon”.
Laga nos analisá un poko konstrukshon di e teksto aki. Nos sa ku evangelionan ta “rekuerdo”, “memoria”, testimonio ku e komunidat tabatin di Hesus; i generalmente e rekuerdonan aki tabata laga nan pensa riba algu ku tabata sosodiendo den nan mes komunidat. Lagami splika: ora ku kristiannan a kuminsá ta mira nan mes menasá, pèrsiguí, traishoná pa nan mes famia komo ku nan ta kristian, tabatin algun di nan ku a rekordá ora Hesus a bisa: “no tene miedu… ni un drachi di boso kabei lo muri”. Asina antó, e evangelio a bira pa e kristiannan fuente di inspirashon pa superá loke nan tabata pasando aden. Ku esaki den mente laga nos analisá e teksto.
Hesus ta relativá bunitesa di e tèmpel ora e ta papia di su destrukshon. Pa e, no ta e tèmpel ta mas importante, pues Dios ta kaminda “dos òf mas ta reuní den su nòmber”. Esaki tabata importante pa e promé kristiannan, pasobra despues di algun aña, nan lo ser ekspulsá di e snoanan i di e Tèmpel di Herúsalèm. Pero e mensahe mas importante ainda tabata pa bini. Riba e pregunta kurioso ... “ki ora esaki lo sosodé”? Hesus ta kontesta ku algu mas importante pe: “kon” esnan ku ya no tin tèmpel mester enfrentá e tempunan aki ? Hesus ta hasi sinku atvertensha: “no laga ningun hende gaña boso”; “no laga nan hasi boso agitá dilanti di persekushon, “duna testimonio ”; “no preokupá pa boso defensa, pasobra ami lo ousiliá boso”; i por último, ¡PERSERVERÁ!
Sin duda tabata palabranan di aliento i di konfiansa pa hinter e komunidat primitivo, pasobra durante e promé desenionan nan no a pasa momentunan fásil. Pero, kon nos por hasi e palabranan aki di nos? Kua ta e mensahe ku nos ta haña den nan fondo ku por yuda nos den nos bida?

Laga nos pensa un poko, kon nos ta representá e Tèmpel den nos bida? Ke men; ... den kua asuntu, situashon òf akshon nos tin siguridat di ku Dios ta ku nos? Por ehèmpel, esun ku tin salú ta bisa ku Dios ta kuné, pero ora e bira malu e ta pensa ku Dios a bandon’é; meskos ku esun ku ta pasando den momentu di prosperidat ekonómiko òf emoshonal. Den e promé ehèmpel lo a parse ku kaminda Dios ta, “no tin problema”. Ta sufisiente mira Kristu na krus pa demaskará tal kreensha . Otro ehèmpel ta den nos práktikanan religioso: si nos kumpli ku e dies mandamentunan, esta si nos no hòrta, ni mata òf kometé adulterio i de bes en kuando nos bai Misa, nos ta pensa ku nos ta bon ku Dios. Sinembargo, nos ta lubidá nos próhimo kende nos a laga di stima ora nos ta asina prekupá pa no komportá nos mes malu. Asina nos por sigui ku práktikanan di piedat popular ku ta trankilisá nos konsenshi pero no ta yega ku nos na kaminda di buska hustisia i biba karidat. Tur e kosnan ku mi a menshoná ta bon: kumpli ku mandamentu, bai misa, práktikanan di piedat popular; pero nos no por pone nos konfiansa den nan, esaki lo nifiká hasi nan ídolo. Nos konfiansa ta den amor ku Dios a drama riba nos, den e testimonio ku el a laga pa nos riba su krus i resurekshon, den su promesa di keda ku nos te na final di mundu.
Por lo tantu, e siman aki, dilanti tantu difikultat ku nos ta bibando na nivel ekonómiko i laboral, banda di gueranan ku no ta para, “laga nos no tene miedu”. Nos konfiansa ta poné den Señor ku awe ta pidi nos pa nos perserverá den fe pa salba nos bida.

Laga nos habri nos kurason pa Kristu! Sin pone nos konfiansa den nos obranan sino den su mizèrikòrdia. Poniendo nos “tèmpelnan”, un banda, nos ta siña na rekonosé presensia di Señor na kas, skol, trabou i riba kaya. Ei ta kaminda Dios ke pa E ser rekonosé.

Terugdringen informatie armoede nieuwe uitdaging

ROME - Vandaag stelt zich een nieuwe uitdaging voor de sociale rechtvaardigheid: de marginalisering van personen die geen toegang hebben tot nieuwe technologieën . Analfabetisme is op zich al een tragedie, het resultaat van sociale en economische armoede. Daar komt nu nog de informatie‑armoede bovenop. Onze raad kan dat niet oplossen, maar kan wel, in samenwerking met bijvoorbeeld de Latijns‑Amerikaanse kerk, drempels overwinnen.
Dat zegt mgr. Claudio Maria Celli, sinds juni aan het hoofd van de Pauselijke raad voor de Sociale communicatie. Tegen Pasen willen wij een wereldcongres samenroepen van de faculteiten sociale wetenschappen van alle katholieke universiteiten. Er moet ook een grondige bezinning komen over de theologie van de communicatie. Daarnaast streven wij naar een ontmoeting van alle katholieke radiostations uit de hele wereld, aldus mgr. Celli.


aangeleverd door Toon van Dongen

Súplika

I na Kreador di naturalesa i di hende, di e bèrdat i di e beyesa, mi ta supliká:
Skucha mi bos, pues e ta e bos di víktimanan di tur guera i di violensia entre individuo i nashonnan.
Skucha mi bos, pues e ta e bos di tur mucha ku ta sufri i lo sufri ora hendenan ta pone nan fe den arma i den guera.
Skucha mi bos ora mi ta pidi bo pa Bo infundá den kurason di tur hende e sabiduria di pas, e forsa di hustisia i e alegria di fraternidat.
Skucha mi bos, pues mi ta papia pa e multitutnan di tur pais i tur periodo di historia ku no ke guera i ta prepará pa kana dor di kamindanan di pas.
Skucha mi bos i konsedé nos idea i fortalesa p’asina ku nos por respondé semper na odio ku amor, na inhustisia ku e dedikashon total na hustisia, na nesesidat kompartiendo di lo propio, na guera ku pas.
O Dios! Skucha mi bos i konsedé den hinter mundu bo pas eterno.
Amèn.

Vaticaan voldaan: VN resolutie voor moratorium van doodstraf

NEW YORK - De mensenrechtencommissie van de Algemene vergadering van de Verenigde Naties heeft zijn goedkeuring gehecht aan moratorium op executies . Een grote meerderheid van de commissie sprak zich daarvoor uit. Volgens de resolutie ondermijnt de doodstraf de menselijke waardigheid. Behalve tot een moratorium op executies wordt opgeroepen tot een beperking van het aantal vergrijpen waarvoor de doodstraf kan worden opgelegd. Het uiteindelijke doel van de resolutie is om de doodstraf stapsgewijs helemaal af te schaffen. De goedkeuring van de niet‑bindende resolutie door de plenaire VN-vergadering in december geldt als een formaliteit.
Het Vaticaan heeft meteen instemmend gereageerd op de goedkeuring door. Volgens persdienst-directeur pater Federico Lombardi nam men met ‘voldoening en sympathie’ kennis van de resolutie. Aan deze resolutie hebben katholieke organisaties als de Egidius-beweging een bijdrage geleverd . Lombardi noemt het een eerste stap in de richting van de algehele afschaffing van de doodstraf. De doodstraf als zodanig is namelijk achterhaald, hoewel de Catechismus van de katholieke kerk de doodstraf niet in alle gevallen afwijst. In geval van uiterst zware misdaden zou men de doodstraf niet uitsluiten.

aangeleverd door Toon van Dongen

Orashon di Mainta

Ta resultá mi fásil kòrda ku mi mester resa pa hende ku ta bibando un reto; i mi ta resa. Pero talbes mi no ta kòrda resa pa esnan pa kua tur kos ta kana bon.
Ta p'esei awe i tur dia lo mi kòrda yama danki pa tur e personanan ku tin den mi bida.
Mi a ser bendishoná ku hopi relashon speshal: famia, amigu, kompañero di trabou i hasta personanan ku kua mi tin únikamente un vínkulo pasahero.
Kada biaha ku mi topa ku e personanan speshal aki mi tin un flamante oportunidat pa bendishoná nan i risibí un bendishon di nan.
Ora mi resa pa otronan, mi ta ekspandé mi vishon pa inkluí hende di hinter mundu, esnan ku ta serka i esnan ku ta leu, pues nan ta parti di mi famia mundial.

Oneens over invulling: Orthodoxen en katholieken voor het eerst eens over pausschap

RAVENNA - Voor het eerst sinds het schisma van 1054 zijn katholieken en orthodoxen het eens over een gemeenschappelijke omschrijving van het pausschap. Toch blijven de meningsverschillen bestaan over de concrete invulling ervan. Het Vaticaan en de orthodoxe kerken hebben het slotdocument gepubliceerd van de recente bilaterale gesprekken in Ravenna, waar de Russisch‑orthodoxe delegatie al van bij aanvang opstapte wegens de aanwezigheid van de delegatie van de Estse orthodoxe kerk. Het patriarchaat van Moskou is goed voor de helft van de 250 miljoen orthodoxen wereldwijd.
Centraal tijdens de bilaterale dialoog stond de eenheid van de kerk en de manier waarop het kerkelijke gezag wordt gedeeld en uitgeoefend. Het document erkent het universele karakter van het pausschap, maar erkent ook de verschillen tussen Oost en West over de concrete invulling daarvan. Orthodoxen kunnen zich niet vinden in de idee van onfeilbaarheid van de paus en de manier waarop het primaatschap momenteel door de katholieke kerk wordt ingevuld. Kardinaal Walter Kasper, voorzitter van de Pauselijke raad voor de Eenheid van de Christenen, noemde het document in een gesprek met Radio Vaticaan ‘een doorbraak’. Tegelijk onderstreept hij dat het pad naar de hereniging met de orthodoxe kerken nog lang is.

aangeleverd door Toon van Dongen

Pensamentu pa awe

"No menospresiá inteligensia di personanan. No kere ku abo ta doño di bèrdat i sabiduria. Únikamente Dios ta e doño. E a krea nos saliendo for di su inteligensia y amor, dunando tur su yunan e grasia pa pensa i stima. Ningun hende no ta mas ku otro. Por tantu, nunka kritiká kapasidat di e otro persona, pues e ta infinito manera esun di bo. Si bo tabata un sabio, hamas lo bo menospresiá inteligensia si otro personanan".

Irán Ibrahim Jacob

Grafstenen bewijs van bloeiend christendom in dertiende eeuw in China

PEKING - Grafstenen uit de dertiende eeuw bieden inzicht in een bijna verdwenen christelijke cultuur in Binnen‑Mongolië, een autonome regio in het noorden van China. Zij vormen de basis van het proefschrift van antropoloog Tjalling Halbertsma, die op 20 november hoopt te promoveren aan de Universiteit Leiden. Halbertsma stuitte acht jaar geleden in de ruïnesteden van Binnen‑Mongolië op de stenen, waarop behalve christelijke kruisen ook boeddhistische lotusbloemen en taoïstische draken staan.
De antropoloog was toen adviseur van de premier van de autonome regio en wilde ‘wat om handen hebben, want de avonden zijn daar heel lang’'. Zo stuitte hij op de graven die toebehoorden aan de Ongöt, christenen die waarschijnlijk van Turkse afkomst waren. De Öngöt scheidden zich in de vijfde eeuw van de kerk van Rome af en werden daarop naar het oosten verbannen. In de dertiende eeuw beleefden ze in China hun bloeiperiode. De vele ruïnesteden en hun graven die in het woestijnzand verscholen zijn, geven daar blijk van. Halbertsma vond op de grafstenen teksten in het Syrisch, Chinees en Uigur en symbolen uit het christendom, boeddhisme en taoïsme. Dat maakt volgens Halbertsma duidelijk dat de Öngöt op een kruispunt van noord en zuid en van oost en west leefden.
Het eerste deel van het onderzoek bestaat uit een beschrijving van de weinige bronnen over de Öngöt. Om de stenen te documenteren en te beschrijven maakte Halbertsma gebruik van wrijfprenten: de vroegste Chinese drukkunst, waarbij het papier op de stenen wordt gedrukt. Daardoor ontstaat een soort reliëf. Als er daarna een inktkussen overheen gaat, blijven de inscripties in het wit achter. Het Museum voor Volkenkunde in Leiden wijdde drie jaar geleden een expositie aan zulke prenten.

aangeleverd door Toon van Dongen

Bida ta yen di sekretu

Bida ta yen di sekretu. Awe algun hende ta nase y otronan ta despedí di bida; algun ta ser nan wowo i otronan ta habrié n’e lus. Awe hopi a hari i goso, miéntras ku otronan a sufri na gritu òf den silensio; tur kos ta mesklá riba e mundu aki; pena i gloria; guera i pas. Pero no tur kos ta pasa; no tur kos ta manera e para, ku no ta laga ni rastro di su alanan den aire. Tin algu ku no ta pasa bai; nan ta obranan di kada un di nos ta realisá; sea nan ta bon òf malu, nan ta keda den nos rekuerdo, den lo profundo di e konsiensia, den presensia di Dios. I di kada un di e kosnan aki nos mester duna kuenta n’e Kreador, pa nos bèrgwensa òf pa nos konsuelo. Nan ta bisa ku mortaha no tin saku; pero ta ku e obranan no ta sigui nos den e mortaha sino den nos konsiensia.

Toestand in Pakistan onaanvaardbaar

ISLAMABAD (Kerknet) – De toestand in Pakistan is onaanvaardbaar, zo stelt de Pakistaanse bisschoppelijke commissie Rechtvaardigheid en Vrede vast over de afkondiging van de noodtoestand in het land. In een boodschap aan het persagentschap Fides formuleert de commissie vier eisen: Er moet prompt een einde komen aan de noodtoestand en de rechtstaat dient hersteld. Advocaten, mensenrechtenactivisten en aangehouden politici moeten vrijgelaten worden. De verkiezingen moeten plaatsvinden op de afgesproken datum. En er moet een einde komen aan de censuur en de persvrijheid dient hersteld.

aangeleverd door Toon van Dongen

Oumentá mi fe

Hende no por biba sin fe; bo tin ku kere den algu i den un hende; di otro moda, bo ta hoga den bo mes.Pero, promé ku nada, bo mester kere den Dios. Mi ta ofresé bo e orashon konosí di Fe:"Mi ta kere, maske mi ta skonde tur kos na mi fe.
Mi ta kere, maske tur hende ta grita mi ku no. Pasobra mi a basa mi fe den un Dios inmutabel, den un Dios ku no ta kambia, den un Dios ku ta amor.
Mi ta kere, maske tur kos ta parse na muri.
Mi ta kere, maske ya mi no lo tabata ke biba, pasobra mi a funda mi bida den palabranan sinsero, den palabranan di amigu, den palabra di Dios.
Mi ta kere, maske tur kos ta indigná mi ser.
Mi ta kere, maske mi ta sinti doló masha so. Pasobra un kristian ku tin Señor komo amigu, no ta basilá den duda, e ta mantené su fe.
Mi ta kere, maske mi ta mira hende mata.
Mi ta kere, maske mi ta mira muchanan yora. Pasobra mi a siña ku sertesa ku E ta Sali n’e enkuentro, den oranan mas duru, ku su amor i su lus.
Mi ta kere, pero oumentá mi fe"

Paus bezorgd over dreigende presidentiële crisis in Libanon Verkiezing voor derde keer uitgesteld

BEIROET/ROME - Voor de derde keer zijn de verkiezingen voor een nieuwe president van Libanon uitgesteld. Dit uitstel was nodig om de rivaliserende partijen in het parlement meer tijd te geven om een compromis kandidaat te vinden. Paus Benedictus XVI heeft afgelopen zondag in zijn Angelustoespraak zijn bezorgdheid geuit over de situatie in Libanon.
Volgens de paus zijn deze verkiezingen 'cruciaal' voor 'het voortbestaan' van de Republiek Libanon en van zijn constitutionele instellingen. Benedictus XVI:‘Ik deel de onlangs geuite zorgen hieromtrent van kardinaal Nasrallah Sfeir, de maronitische patriarch van Antiochië. Ook deel ik zijn wens dat alle Libanezen zich in de nieuwe president zullen herkennen. Laten wij samen Onze‑Lieve‑Vrouw van de Libanon smeken dat alle betrokken partijen geïnspireerd raken om een noodzakelijk onderscheid te maken tussen hun persoonlijke belangen en een waarachtige passie voor het gemeenschappelijke goed’.

Door het Westen gesteunde partijen staan tot op dit ogenblik lijnrecht tegenover pro‑Syrische fracties. De nieuwe datum om met een compromis kandidaat te komen is vastgesteld op 21 november, twee dagen voor het verlopen van de ambtstermijn van de pro‑Syrische president Emile Lahoud.

aangeleverd door Toon van Dongen

Tur dia no ta igual

Tur dia no ta igual, bèrdat? Pues bon, abo ku ta kore, no hansha; abo ku ta biba, no angustiá; abo ku ta duda, no basilá. Si bo ta kore, no laga bo mei kai; si bo ta biba, no desorientá; si bo ta spantá, no oprimí bo mes.
Lo ta nesesario kore, biba i spanta bo mes; bida ta tur esaki; pero den tur momentu bo mester tin moderashon presente; pa tur kos e ta e regla di oro ku mester dominá nos aktonan.
Kristu a bisa ku ta E ta kaminda, bèrdat i bida.
Si bo ta bai p’e kaminda ei, no dual; si bo ta akseptá i ta biba e bèrdat ei, lo bo kai den eror; si bo penetrá den e bida ei, bo ta alehá bo mes for di morto.
Tambe E a bisa ku E ta lus di mundu; no alehá bo mes di djE i lo bo kana sigur, bañá dor di su lus.

De kerk is pas kerk als ze er ook voor een ander is

UTRECHT ‑ De kerk moet de wereld niet ingaan om daarmee relevant te zijn, maar om te dienen..We moeten ons als christenen niet willen profileren. Als je wilt laten zien dat de kerk relevant is, is dat een verkeerde keuze. We moeten mensen helpen, omdat Jezus het van ons vraagt. Bewogenheid brengt gerechtigheid. Dit zei staatssecretaris Huizinga bij de herdenking van het vijftigjarig bestaan van het Nederlands gereformeerde blad Opbouw. Huizinga, zelf lid van de Nederlands gereformeerde kerk, sprak over het thema van de dag: De naar buiten tredende kerk. Ze vindt dat de kerk de kansen moet grijpen die er zijn. Wel waarschuwde ze tegen een houding alsof kerkmensen beter zijn dan anderen. Ze noemde als inspirator de Duitse predikant Bonhoeffer, wiens leven in het teken stond van het verzet tegen Hitler. Bonhoeffer had geschreven dat de kerk zich niet moet afzonderen, maar dat ze moet volhouden in de alledaagsheid van de wereld. Huizinga citeerde hem: De kerk is pas kerk als zij er ook voor de ander, de wereld is.

aageleverd door Toon van Dongen

Selebrashon Hubileo di Oro di Obispado Willemstad

E motibu di e informe aki ta na promé lugá, partisipá na tur fiel katóliko di e selebrashonnan relashoná ku nos fiesta di hubileo i na di dos lugá ekstendé un invitashon kordial na tur fiel pa partisipá masal na tur e eventonan di hubileo.

Nos komunidat Katóliko Antiano i Arubano ta para na apertura di e gran selebrashon di “Aña di Hubileo di Oro” di nos Obispado. Ku un konfiansa i speransa grandi nos ta drenta e aña aki di selebrashon di nos hubileo di oro ku pa nos lo ta un gran oportunidat pa:

• kòrda pasado ku gratitut;
• biba den presente ku entusiasmo
• wak futuro ku hopi konfiansa.
  

Monseigneur Luis Secco, Obispu di Willemstad, na okashon di e grandi aki a forma un komishon, Komishon Sentral Hubileo di Oro, ku ta konsistí di saserdote, religioso i laikonan bou di guia di obispu mes, pa organisá i kordiná e selebrashon i aktividatnan relashoná ku e hubileo. A forma tambe diferente Sup-komishon, entre otro “Sup-komishon Eventonan Religioso i Kultural” enkargá ku organisashon di e diferente aktividatnan ku a keda akordá den e komishon sentral

Mirando e importansha di e selebrashon di 50 aña di Obispado dia 28 di aprel 2008, Mons. Luis Secco, a stipulá e periodo ku ta kuminsá ku e fiesta di Kristu Rei, 2007 i ta terminá ku e fiesta di Kristu Rei, 2008 komo “AÑA DI HUBILEO DI ORO” di obispado di Willemstad.

E selebrashon di oro lo tin tres etapa kulminante:

1. Apertura 25 di novèmber 2007 riba Fiesta di Kristu Rei;
2. Selebrashon ku Misa Solèm di Hubileo dia 27 di aprel 2008
3. Klousura di e aña hubileo djadumingu 30 di novèmber 2008 riba Fiesta di Kristu Rei.

Ku mira riba e importansha grandi di e fiesta aki, lo selebrá riba tur e seis islanan e apertura di aña hubileo di oro di obispado riba e mes un dia. E klousura tambe lo keda selebrá riba tur isla riba e mes un dia. E selebrashon solèm di Hubileo dia 27 di Aprel 2008 lo ta aki na Kòrsou, ku entre otro invitadonan di islanan di Karibe

Pa kompaña e fiesta di 50 aña Obispado a skohe e lema: Seis Isla Ruman, Un den Kristu.

Na Kòrsou lo kuminsá ku e selebrashon di apertura ku un momento di “40 ORA DI ADORASHON” kontinuo, djaweps 22 di novèmber próksimo i ta klousur’é djasabra 24 di novèmber komo preparashon pa e fiesta di hubileo.

Djadumingu 25 di novèmber atardi pa anochi lo tin e grandioso selebrashon di apertura mes ku ta kuminsá ku un manifestashon religioso den kayanan di Brievengat, sigui pa un Santo Sakrifisio di Misa Pontifikal den Sentro Deportivo Kòrsou. E manifestashon religioso lo sali kuat’or di atardi for di plenchi di misa di Brievengat.

Ku e pensamentu aki di unidat na mente, nos ke konta ku tur nos fielnan i nos pueblo kompleto na e selebrashon aki di apertura.

Pa e okashon aki lo no tin misa djadumingu despues di 12 or di mèrdia na ningun misa di nos obispado. Lo tin misa solamente parti mainta promé ku diesdos or, duna entre otro personanan di edat grandi o ku no por asistí na e selebrashon di apertura tòg e oportunidat pa por kumpli ku nan misa di djadumingu. E intenshon ta si, pa tur sobra fielnan akudí i partisipá na un manera masal na e selebrashon di apertura dia 25 próksimo. Ta konta ku un asistensha hopi grandi na e selebrashon di apertura.

Pa logra esaki, e komishonnan di hubileo lo invitá e dianan aki representantenan di parokia, gruponan apostóliko i pastoral pa un reunion di informashon. E ophetivo prinsipal di e reunion aki ta pa informá , motivá nos fielnan, parokianan i gruponan apostóliko, pa partisipá aktivamente den e selebrashonnan di e hubileo. Ta di e forma aki nos por garantisá un partisipashon grandi di fielnan durante hinter e fiesta di hubileo.

Despues di e fiesta di Apertura lo sigui mas informashon pa tene tur fiel informá di e diferente evento i aktividatnan ku lo bai tuma lugá den e aña di hubileo di oro.

Na e momento aki, nos ke finalisá ripitiendo nos kaloroso invitashon na abo, bo famia, amigunan i konosínan pa huntu nos tur ban selebrá i yama danki pa e 50 aña di eksistensha di nos Obispado, dia 25 di Novèmber próksimo den SDK.

DI TRINTIDOS DJADUMINGU SIKLO C

Promé Lektura : 2Makabeonan 1-2. 9-14
Salmo : Salmo 17, 1, 5-6.8. 15
Di dos Lektura : 2Tesalónika 2, 16-3, 5
Evangelio : Lukas 20, 27-38

Den e promé lektura nos ta lesa e teksto di Makabeo den kua shete ruman ta pèrdè nan bida pasobra nan no a kome karni di porko. Nos lo por puntra nos mes: Kon ta pusibel ku lei ta bal mas ku bida humano ? Pa komprondé morto pa kumpli ku Lei, nos tin ku bai mas ayá di loke tin skirbí. Lei no ta únikamente un kombinashon di norma, sino fruta di un aliansa, di un pakto entre Dios i hende; kaminda Dios ta komprometé su mes pa kana ku hende i pa e hende biba segun boluntat di e Dios ei ku ta kana kuné. Asina, e shete rumannan ta kombensí ku e Dios den kende nan ta kere ta e Dios di bida ku no por ser vensí pa medio di morto ku hende ta proboká. Di tal manera ku e hóbennan no a muri pa un lei, sino pa speransa den un bida mas pleno komo fruta di nan fieldat na e aliansa ku Dios: “abo lo ta mi pueblo, Ami lo ta boso Dios”.Na promé momento e Evangelio ta parse, ku resurekshon ta e tema ku ta hasi e saduseonan ku ta aserka Hesus intrankil. Sinembargo, mas dilanti nos ta duna nos mes kuenta ku loke ta interesá nan ta pon’é den konflikto, mas ku skucha e solushon pa nan inkietut di resurekshon. Ta p'esei Hesus, ta preokupá mas pa pasa e mensahe berdadero di Resurekshon: Dios ta un Dios di hende bibu i no di morto; mas ku reakshoná riba nan intriga akadémiko. E Evangelio di awe ke presentá na nos un di e aktitutnan fundamental di Hesus: Kere den resurekshon no manera idea òf konsepto, sino komo un realidat ku ta transformá nos ora ku aseptá presensia bibu di Dios den historia di humanidat. Testimonio sublime di e palabranan ku Hesus ta bisa nos awe nos lo mira riba e krus: ta for di su konfrontashon ku morto ku Hesus ta grita nos, “Dios ta Dios di esnan bibu i no di morto, maske boso matami, lo mi biba pa semper kun’E”.
Hopi biaha nos ta pensa den resurekshon komo algu ku lo pasa ku nos hopi tempu despues ku nos muri. Komosifuera resurekshon lo ta únikamente un momento den nos bida riba kua nos tin ku warda pasivamente pa e sosodé ku nos. Sinembargo, awe nos ta mira ku kere den resurekshon no ta únikamente un kestion akadémiko. Kere den dje ta nifiká transformá nos bida den testimonio di Dios di bida den kende nos ta kere. Awendia nos ta pensa kasi semper for di plaser i loke ta di inmediato. Pa nos no ta eksistí un Dios di nos mayornan, sino ku nos ke un Dios ku ta resolvé nos problemanan awe i awor, na e momento aki”. Nos ta lubidá ku e bida ku Dios a duna nos ta un bida eterno. Un bida ku ta bai muchu mas ayá di e poko añanan ku nos ta biba aki riba tera. Esaki ta provoká den nos ku nos no por mira mas ayá di nos problemanan. Mundu ta bin abou riba nos, pasobra nos no tin e perspektiva di resurekshon den nos bida. Nos ta pèrdè tur speransa i nos ta biba manera nos no ta kere den e Dios di bida ku Hesus a revelá na nos .
Laga pa e siman aki nos lo por trata pa biba ku un vishon mas “sobrenatural” den nos bida.Nunka nos tin ku lubidá nos problemanan, pasobra nan so lo no resolvé nan mes , pero SI nos lo por asumí nan ku e konfiansa di ku TA eksistí un Dios di bida ku ta papia di nan tur manera Ela papia riba e krus di su Yu.

Pauselijke lof voor overleden Japanse Vaticaan-kritische kardinaal

TOKIO ‑ Paus Benedictus XVI heeft hulde gebracht aan de op 77‑jarige leeftijd overleden Japanse kardinaal Stephen Fumio Hamao. De paus bestempelde hem als een ’toegewijde getuige van het evangelie’, die een grote bezorgdheid aan de dag legde voor de armen.

Kardinaal Hamao, oud bisschop van Yokohama, tweede grootste stad van Japan, gelegen op dertig km ten zuid‑westen van Tokio, was van 1998 tot 2006 voorzitter van de Pauselijke raad voor Migranten en reizigers. Voor zijn vertrek in het Vaticaan in april 2006 maakte de kardinaal zijn beklag over de geringe belangstelling van de Romeinse curie voor de Aziatische kerken. ’Velen in het Vaticaan beschouwen Aziaten en Afrikanen een beetje als tweede‑ en derderangsburgers’, aldus Hamao.

Wedreldvreed motu propio over Latijn in liturgie
De zieke Hamao begaf zich op 5 oktober jongstleden een laatste keer naar het Vaticaan om de paus te ontmoeten. Hamao herhaalde naar aanleiding van zijn audiëntie met de paus zijn oproep om de Derde wereld een betere vertegenwoordiging te geven in het Vaticaan. Stephen Fumio Hamao had al in 2003, kort vóór hij kardinaal werd gecreëerd, de hoop uitgesproken dat de volgende paus iemand zou zijn die de niet‑westerse culturen en godsdiensten evenals de gebruiken van andere volkeren goed begrijpt.
Eerder dit jaar bestempelde hij het ‘motu proprio’ over de aloude (en dus Latijnse) ritus als wereldvreemd. Hij zei toen dat het onzin is van Aziaten te verwachten dat ze Latijnse gebeden en Gregoriaanse liederen leren.
Volgens kardinaal Fumio Hamao doet het gebrek aan Aziatische en Afrikaanse vertegenwoordigers in het kardinaalscollege onrecht aan het universele karakter van de katholieke Kerk. Momenteel is 51,81% van de kardinalen afkomstig uit Europa, slechts 10,36% uit Azië.

aangeleverd door Toon van Dongen

Kualkier persona

Kualkier persona ta reklamá un derecho,
pero tur hende ta atendé nan derecho.

Kualkier persona ta haña un idea,
pero poko sa na realis’é.

Ta sosodé algu ku kualkier persona,
pero poko sa na razon’e
i hasié práktikamente posibel.

Kualkier persona in un pensamentu briante,
poko tin e kapasidat pa hasié probechoso.

Kualkier persona por eksponé un plan,
pero poko por ta karg’é riba lomba
te ora ke koha i floresé.

Kualkier persona por deskubrí un kaminda,
pero poko sa na bin bèk riba dje

Kualkier persona por krítika,
pero poko ta drecha.

Kualkier persona por señalá kos malu,
pero poko ta traha bon.

Kualkier persona ta komprometé,
pero poko ta kumpli.

Kualkier persona ta sentensia manera un hues,
pero poko pordoná manera un kristian.

Kualkier persona por hasi un bríndis pa loke ta kombin’é,
poko ta sera un aliansa ku esnan ku el a komprometé.

Kualkier persona sa loke e lo tin ku hasi,
pero poko ta hasié n’e momento di aktua.

Kualkier persona ta subi dor di lisonja,
pero poko ta subi dor di amor.

Kualkier persona ta pone un disfras di sosiedat,
pero poko ta kit’é dilanti Dios
i ta mira tal manera nan ta.

Kualkier persona ta lansa un keho di bida,
pero poko ta rekonosé loke nan meresé
i ta hasié soportabel.

Kualkier persona kita e korona di triunfo di otro,
pero poko ta resistí na paga p’e loke e ta eksigí di nan.

Kualkier persona tin un vishon di klaridat,
pero poko ta sali di apatia i ta drenta den lus.

Kualkier persona lo ke a mehorá mundu,
pero poko ta pone nan mes na servisio dje kousa.

Kualkier persona ta grita pa pas,pero poko ta distansha di guera
den bataya di tur dia.

Kualkier persona ta namorá di un strea,
pero poko tin e forsa di rèk e brasa...
i alkans’é!

Door priester geredde Thorarol na 69 jaar terug in Keulse synagoge

KEULEN - Een thorarol die 69 jaar geleden tijdens de Kristallnacht uit de brandende synagoge aan de Glockengasse in Keulen werd gered, is terug in het joodse gebedsgebouw. Het kostbare object werd tijdens een herdenkingsdienst formeel aan de joodse gemeente overgedragen. De rooms‑katholieke priester Gustav Meinertz riskeerde in de nacht van 9 op 10 november 1938 zijn leven door de zwaar beschadigde rol uit de brandende synagoge te redden. Hij hield hem voor de nazi's verborgen en gaf hem na de oorlog aan de sterk gedecimeerde joodse gemeenschap in de West‑Duitse stad terug. Elk jaar wordt door de joden over de hele wereld deze Kristallnacht herdacht. Het wordt gezien als het begin van de nazi-operatie om het joodse volk uit te delgen.

aangeleverd door Toon van Dongen

Traha tempu

Na hopi okashon nos tin miedu,
miedu di loke talbes nos no por hasi,
miedu di loke hende lo pensa si nos trata.
Laga nos permití ku nos miedu
ta drenta den nos soño.

Nos ta bisa No, ora ku nos ke bisa Sí.
Nos ta murmurá ora nos ke grita,
i despues nos ta grita esun
ku nos no mester a grita. Di kon?
Despues di tur kos, laga nos krusa
dor dje bida aki di un biaha;
No tin tempu pa nos tin miedu,
asina ku...

Purba loke ku nunka bo a purba,
riska
papia en kontra di loke bo no ta gusta,
yam’é i bis’é kuantu bo stim’é.
Partisipá na Máratòn, skirbi e karta ei,
bishitá pueblonan ku bo no konosé.
Enfrentá bo mes komo ganador di kosnan di tur dia,
nada ku pèrdè i tur, pa gana.

Mi ta deseá bo hopi bendishon di Dios
i hopi éksito den bo bida;
mi ta spera ku semper lo bo trata na biba
n’e máksimo tur loke bo ta hasi,
i bo ta hasié ku smak.

Traha tempu pa traha,
ku ta preis dje éksito.
Traha tempu pa pensa,
ku ta fuente di un bon desishon.
Traha tempu pa disfrutá ku bo sernan kerí,
ta fuente di felisidat.
Traha tempu pa stima,
ta e eksistensia di bida.

Traha tempu pa soña,
di dje e alma ta serka dje streanan.
Traha tempu pa hari,
asina e karganan ta mas lihé.

Traha tempu pa plania,
pasobra plania ta e sekretu
pa por tin tempu di tur lo anterior.
Traha tempu pa buska Dios,
pasobra E ta e Tur kos di hende.

Vroegere Belgische kolonie heeft dringend behoefte aan nationaal leger; Kerk van Congo: tijd van verzoening aangebroken

BRUSSEL (Kerknet) - Voor de katholieke kerk is vooral een rol weggelegd voor het bewerken van vergiffenis en verzoening in Congo dat zich moet ontworstelen aan de lange jaren van strijd en oorlog. Zo zegt mgr. Laurent Pasinya Monsengwo, aartsbisschop van Kisangani . Volgens hem is momenteel het belangrijkste probleem het ontbreken van een geïntegreerd leger. Daar heeft het episcopaat van het enorme land al lang op aangedrongen. Maar wel moeten degenen die zich in Oost‑Congo aan misdaden schuldig maakten terechtstaan in een eerlijk proces. Ze mogen niet de kans krijgen zich aan het Kongolese gerecht te onttrekken door naar Rwanda te vluchten. Hier moet het internationaal recht spelen. De bisschop wees er op dat er in Congo 370 verschillende etnische groepen leven, die elders wel goed samenleven. Maar het mag niet zo zijn ,dat bijvoorbeeld de Tutsi’s in het oosten van Congo er een eigen leger op na houden, aldus de prelaat. Dat is een recht dat alleen aan de staat toekomt. Aldus de aartsbisschop van een land, waar al generatielang oorlogen worden uitgevochten waarvan de feitelijke belanghebbenden buiten Congo moeten gevonden worden. Congo is rijk aan een verscheidenheid van mineralen en grondstoffen. En dat betekent evenzoveel financiële belanghebbenden buiten de Kongolese grenzen die bepaalde groeperingen in Congo tegen elkaar uitspelen en zo de economische troefkaarten in eigen buitenlandse handen houden .


aangeleverd door Toon van Dongen

Habri portanan

Portanan ta parse di ta bunita ora nan ta habrí ku ora nos ta mira nan será. Ku bo kurason sea un porta hanchu habrí pa tur hende; no ser’é pa ningun hende. Kisas un hende a kaba di manda un piedra riba bo: e piedra di un kalumnia, di un despresio... ora bo primi su man, si bo hasié ku sinseridat i ku amor, lo bo ta habriendo bo porta, e porta ei ku e inkonsientemente tabata ke a tir’é ku piedra. Ora bo hari di bèrdat i no fingi na esun ku a papia malu di bo, na lugá di venga, bo ta habriendo bo porta p'asina esun ku no tabata na sa di ser hustu ni karikativo, por pasa dor di dje. I di e forma aki lo bo hasi ku, kuminsando dor di abo, nos tur ta bai siendo un poko mihó , nos tur lo habri e portanan di nos kurason, i ora ku hendenan no ta skonde falsedat ni hipokresia den nan kurason, e ora ei i únikamente e ora ei, mundu lo sinti su mes mihó.

Bisschop van Zuid Soedan: wereld vergeet ons: Conflict draait om olie

BRUSSEL - De internationale gemeenschap lijkt elke belangstelling voor Zuid‑Soedan verloren te hebben en heeft nu nog alleen oog voor de situatie in Darfur. Het gaat hier niet om een godsdienstoorlog zoals men wil doen geloven. Een belangrijke - of misschien wel de belangrijkste rol - in dit conflict speelt de olie-winning. Dit is ook elders in Afrika het geval. Aan het woord is bisschop Paride Taban van Torit in Soedan
Hij is de stichter van het project vrede-dorp in Zuid Soedan, waar Soedanezen na de jarenlange burgeroorlog als broeders en zusters met elkaar proberen samen te leven. Mgr. Paride Taban herhaalt zijn klacht voortdurend tijdens een rondreis in Europa. Hij noemt die vergeetachtigheid t ‘een bijzonder kwalijke zaak’. Toch kan er geen algemene vrede bereikt worden indien in het zuiden geen vrede heerst. Zo stelt hij vast. Hij wijst daarbij op de rol van de olie-winnig in het conflict en verwerpt de stelling dat het om een godsdienstoorlog gaat. Een bepaalde politieke en economische groep probeert de macht te behouden. Godsdienst wordt daarvoor gebruikt. Zowel Darfur als Zuid‑Soedan is niet toevallig rijk aan olie.
Hij zei tijdens zijn bezoek aan België dat het zuiden al zijn ministers terug heeft geroepen uit de regering, omdat afspraken uit het vredesakkoord niet werden nagekomen: Vijftig procent van de opbrengst van olie is volgens de akkoorden bestemd voor het zuiden, een deel van het land moet nog teruggegeven worden en regeringssoldaten dienen teruggetrokken te worden. Khartoum reageerde bijzonder verrast op deze regeringscrisis en had deze drastische maatregelen duidelijk niet verwacht.
Ondanks alles blijft de bevolking hoopvol. In het feit dat zij nog leven zien de gelovigen het bewijs dat God zorg voor hen draagt.

angeleverd door Toon van Dngen

E bon amigu

Señor, hasi mi un bon amigu di tur hende,
hasi pa ku mi persona ta inspirá konfiansa:
den esun ku ta sufri i ta lamentá,
den esun ku ta buska lus leu di Bo,
den esun ku lo ke a kuminsá awe i no sa kon,
den esun ku lo ke a konfia i no ta sinti su mes kapas.....

Señor yuda mi
pa mi no pasa huntu ku ningun hende
ku kara indiferente,
ku kurason será,
ku paso purá....

Señor, yuda mi pa duna kuenta, inmediatamente
di esnan ku ta serka di mi,
di esnan ku ta preokupá i desorientá,
di esnan ku ta sufri sin manifestá esaki,
di esnan ku ta sinti nan mes aislá sin nan ta ke...

Señor, duna mi un sensibilidat
pa mi sea kapas pa bai n’e enkuentro
di tur persona...

Señor, libra mi di egoismo
p'asina mi por sirbi Bo, stima Bo
i skucha Bo den kada persona ku ABO ta pone den mi kaminda

Historisch bezoek van Saoedische koning aan Benedictus : Gesproken over onderwerpen die hen beiden na aan het hart liggen

ROME ‑ De gesprekken van de Saoedische koning Abdallah bin Abulaziz Al Saud van Saudi‑Arabië in het Vaticaan met paus Benedictus XVI verliepen in een hartelijke sfeer en beide partijen brachten onderwerpen ter sprake die hen na aan het hart liggen. Zo meldde de persdienst van het Vaticaan na het historisch genoemde bezoek. Nog nooit bracht een Saoedische konig een bezoek aan het Vaticaan had gebracht. Het was ook al opmerkelijk omdat beide staten geen diplomatieke relaties met elkaar hebben.
In het Vaticaanse communiqué staat verder dat men het onder meer had over ‘het wederzijdse engagement voor een interculturele en interreligieuze dialoog die een vreedzame en vruchtbare coëxistentie tussen personen en volkeren moet bevorderen, om het belang van samenwerking tussen moslims, christenen en joden voor de bevordering van vrede, gerechtigheid, spiritualiteit en morele waarden, in het bijzonder het gezin.’
Het gesprek ging volgens het communiqué verder ook over de positieve en actieve aanwezigheid van christenen in Saudi‑Arabië en over de Midden‑Oosten-problematiek. ‘De gesprekspartners drongen aan op de noodzaak van een rechtvaardige oplossing voor de verschillende conflicten die de regio teisteren, in het bijzonder de Israëlitisch‑Palestijnse kwestie.’
De Saoedische koning is de beheerder van de islamitische heiligdommen in Mekka en Medina. Het Vaticaan onderhoudt officieel geen diplomatieke banden met het streng islamitische Saoedi‑Arabië. De Rooms‑katholieke kerk dringt wel geregeld aan op meer vrijheden voor de kleine christelijke minderheid in het koninkrijk.

aangeleverd door Toon van Dongen

Sa na utilisá Beibel korektamente Sa na utilisá Beibel korektamente

1) Pa sa
Talbes na algun okashon nos a topa ku un miembro di algun sekta religioso, i loke a hala nos atenshon ta e manera ku nan ta purba na apoyá nan diskursonan den Beibel. Sin embargo, mester tuma na kuenta ku no ta basta djis bisa frasenan di Beibel i unda nos ta hañ’é, pa por komprendé su berdadero nifikashon.
Laga nos mustra ora nos ta lesa e Evangelio: Despues ku Hesus a ser batisá, el a keda kuarenta dia den desierto. Einan demoño tabata ke pa Hesus lo a sede dilanti su tentashonnan i p'esei el a utilisá palabranan di Beibel: “E ora ei diabel a bai siudat santu kuné... i a bis’é: «Si Bo ta yu di Dios, benta Bo kurpa abou, pasobra tòg skritura ta bisa: Lo E duna Su angelnan òrdu tokante Bo, nan lo karga Bo den nan man. Pa Bo no dal Bo pia kontra piedra». Hesus a kontest’é: «Tambe Skritura ta bisa: No pone Señor Dios na prueba»” (Mt 4, 5-6).
Ku esaki nos ta opservá ku tantu Hesus komo e diabel ta sita un párafo di Beibel. Pero e diabel no sa, òf no ke, interpret’é korektamente; en kambio, Hesus ta interpret’é korektamente i ku esaki e ta vense demoño. No ta basta bisa loke Beibel ta bisa, sino bo mester komprond’é i interpret’é bon.
Beibel ta un buki sagrado. El a keda skirbi pa hòmbernan inspirá dor di Spiritu Santu. Ku hopi rason por bisa ku E ta Palabra di Dios. Siendo un buki tan importante, mester tin masha rèspèt i kuidou kuné.
Señor, sabiendo ku nos por kiboká, a manda Spiritu Santu pa guia Iglesia Katóliko, p'asina E na su turno lo siña fielnan ku su Magisterio. Pa por komprendé e bèrdatnan revelá ku mayor profundidat òf sin eror, Spiritu Santu tambe ta ousiliá nos kada un ku e Don di Komprondementu.

2) Pa pensa
Den okashonnan nos ta eksperimentá satisfakshon ora nos resolvé un problema. No ta importá kua tipo: promé nos ta den skuridat i, di repente, nos inteligensia ta iluminá i nos ta mira e solushon i un gran alegria i deskanso ta drenta nos.
Ningun hende ta nase sabiendo, sino ku ta a lo largu di bida nos ta bai haña nos konosementu. Por ehèmpel, tabatin un momento den kua nan tabata splika nos siñalnan di tráfiko. Nan tabata signonan ku na prinsipio nos no tabata konosé nan nifikashon, pero un hende a siña nos: den lus di tráfiko, “kòrá” ta nifiká e obligashon pa para e outo i “bèrdè” ta nifiká e posibilidat pa kontinuá koriendo. En kuantu loke nos ta komprendé, ya nos no ta lubid’é. Presisamente e palabra komprendementu ta bini di latin “intelligere” (intus legere) ku ta nifiká “lesa interiormente”.
Komo e lenguahe di Beibel na okashonnan ta simbóliko, no ta fásil komprend’é, i p’esaki mester di yudansa di Spiritu Santu. E ousilio aki ta yega nos atraves di e Don di Komprendementu ku E ta duna na Iglesia Katóliko, lo kual ta siña nos ta e interpretashon korekto. Laga nos pensa si nos ta duna debido atenshon ora Iglesia ta splika Palabra di Dios, sea atraves di Papa, di su kartanan, òf di e predikashinan ku nos ta skucha durante Sakrifisio di Misa.


3) Pa biba
Di manera semehante manera un alumno ta purba na pone su mihó esfuerso pa komprendé e konosementu ku nan ta siñ’é na skol; asina tambe en kuantu e bèrdatnan spiritual, tin ku hasi un esfuerso pa komprendé nan. Nos no por spera pa komprendé e bèrdatnan sobrenatural sin pone di nos banda e esfuerso nesesario.
Si nos tin e posibilidat pa lesa den Katisashi, òf den otro buki spiritual, e bèrdatnan básiko di nos fe, nos no tin ku spera pa Dios duna nos algun iluminashon ekstraordinario. Si tin biaha ta kosta nos un poko mas pa komprendé algun pasashi òf un bèrdat spiritual, anto laga nos akudí na Spiritu santu ku ta laga nos komprendé ku mayor profundidat. Promé ku kuminsá na lesa Evangelio, òf skucha Santa Skritura durante Santa Misa, laga nos akudí na Spiritu santu i pidié pa kompartí u nos un poko di su lus pa por komprendé ku mayor klaridat.

Oproep in gewelddadig Sri Lanka: Geen vrede, geen kerstviering

COLOMBO(Kerknet) - Priesters in Sri Lanka hebben katholieke gelovigen gevraagd dit jaar Kerstmis als feest te boycotten, tenzij er een eind komt aan de gevechten, de moorden en de verdwijningen in het land. De oproep werd gedaan aan het einde van een bijeenkomst van 75 priesters, religieuzen en katholieke leken naar aanleiding van de dood van een priester, die onlangs om het leven kwam toen een landmijn explodeerde. De burgeroorlog in Sri Lanka kostte al aan 65.000 mensen het leven en verdreef meer dan een miljoen mensen uit hun huizen. Volgens de deelnemers van de herdenking heeft het geen zin tegen die achtergrond het kerstfeest groots te gaan vieren.

aangeleverd door Toon van Dongen

Mi ’n tin falta di nada

Mi a pidi DIOS pa e duna mi tur kos pa disfrutá di bida, I DIOS a duna mi bida pa disfrutá di tur kos.
Den mi ambishon mi a pidiÉ rikesa,I DIOS a duna mi trabou.
Mi tabata anhelá di ser hóben pa semper, I El a regalá mi un bon salú.
Mi tabata ke poseé títulonan profeshonal,I El a duna i e don di sabiduria.
Mi tabata pretendé di ke ta rondó di hende muhé,I SEÑOR a duna mi un fiel esposa.
Semper mi tabata ke tin hopi amigu,Y DIOS a regalá mi un famia stimá.
Mi ilushon tabata, ser doño di un kunuku grandi ku hopi mata, stal i bestia,I SEÑOR a pone mi den naturalesa yen di flor i animal pa ta mi kompania.
Mi tabatin ansha di por ta biahando konstantemente,I DIOS a krea mi ku libertat.
Pa ta alegre, mi tabata ke kumpra instrumènt musikal,Pero mi a skucha e kantá di paranan
Mi tabata pidi pa por tin mi mesa den rikesa,I SEÑOR ta duna mi awa i palunan di fruta.
Awor mi ta trankil pasobra mi ta poseé tur kos i mas, i mi ta gradisí tantu MI DIOS, pasobra sin pidié tambe El a duna mi pas.

Oecumene is geen optie, het is een ‘must’

LOS ANGELES (Kerknet) - Volgens de methodistische bisschop Timothy W. Whitaker kun je niet anders dan de oecumenische dialoog voeren. De Amerikaanse voorganger is lid van de delegatie van de methodistische kerk die de dialoog voert met het Vaticaan. ‘Door het dalende aantal gelovigen in de voorbije decennia gingen de christelijke kerken meer energie stoppen in hun eigen vernieuwing in plaats van in de relatie met andere kerken, zo stelt hij vast. Ondanks alle scepsis wordt ook vandaag nog goed werk geleverd. Whitaker verwijst naar het belangrijke akkoord over de rechtvaardigingsleer van Luther. Ook voor andere heikele oecumenische kwesties is een oplossing gevonden. ‘Wij leerden twee lessen uit vijftig jaar oecumene. De eerste is dat het onrealistisch is om op dit moment in de geschiedenis één kerk te maken. Bovendien hebben wij geleerd dat het geen zin heeft meer wederzijds respect tot stand te brengen zonder zichtbare tekenen daarvan. Terzelfder tijd moeten we beseffen hoe belangrijk de oecumene op plaatselijk niveau is.

aangeleverd door Toon van Dongen

DI TRINTIUN DJADUMINGU SIKLO C

Promé Lektura : Sabiduria 11, 22-12, 2
Salmo : Salmo 145, 1-2. 8-11. 13cd-14
Di dos Lektura : 2Tesalónika 1, 11-2, 2
Evangelio : Lukas 19, 1-10


E enkuentro aki entre Hesus, Yu di Dios, i Zakeo, hòmber hudiu ku nan tabata konsiderá un pekadó pa motibu di su trabou komo kobradó di impuesto pa Roma, ta manera un ikono di e dinámika di salbashon ku Hesus a bin anunsiá. Un ikono parse un pintura, pero e ta muchu mas ku esei, e ta un orashon, un eksperensha, un palabra di salbashon. Asina, e enkuentro entre Hesus i un pekadó ta mas ku un anékdota di Hesus. Den dje nos ta deskubrí Dios ku ta sali na enkuentro di e hende ku ta pèrdí. Manera e wardadó ku ta rekohé e karné pèrdí ku goso, Hesus no ta pone kondishon pa hiba salbashon di Dios na kas di Zakeo. E ke keda serka dje, biba ku e pekadó i hiba presensia di Dios t’e den intimidat di su kas. Esaki ta duna nos un idea di e gratitut i universalidat di e “oferta di salbashon” ku Dios ta hasi na nos. Den mesun esena nos ta mira aseptashon di salbashon di parti di e pekadó. Zakeo ta renunsia fuente di su piká, e ta legumai su aktonan di inhustisia e ta kambia su kurason. Si promé e tabatin su kurason dirigí riba plaka, awor lo e tini’é riba su próhimo, pasobra el a eksperensia e amor inkondishonal i mizèrikòrdioso di Dios. E ora ei, nos por bisa ku e ikono aki ta transmití pa nos e gratitut di e amor di Dios i e nesesidat di kombershon di hende pa por biba e amor aki otorgá pa Dios.

Ta doloroso mira kon tantu kristian ta kana tristu den bida, sin speransa, pasobra nan ta kere ku Dios a bandoná nan. Talbes pasobra nan a kometé hopi piká, òf pasobra nan a biba momentunan difísil, nan ta pensa ku ya nan no ta “digno” di e amor di Dios. Sin embargo, despues di lesa e Evangelio aki nos por puntra nos mes: Ken ta pafó di e amor di Dios? E Evangelio ta bisa no ku ta ningun hende. Nos tur ta stimá pa Dios!

E djadumingu aki Hesus ta bisa nos: “awe mi ta bai biba den bo kas”. Asin’aki manera bo ta, sin kondishon, Hesus ke drenta t’e den intimidat di bo bida. Gratuitamente e ke yenabo ku su presensha i ku su amor. Pero, Kon Señor lo haña bo kas, òf kon e lo a haña bo bida, bo trabou?

Talbes abo tin ku kontesta manera Zakeo i renunsia e loke no ta laga bo gosa di e presensia di Hesus. Transformá bo aktitut na kas: skucha ku pasenshi, prekupá pa bo pareha den forma personal, pordoná bo mayor- òf bo yunan, pordoná bo mes, bira kara pa mira e otro. E otro ku mester di bo tempu, di bo espasio, di bo amistat òf di bo amor. Transformá tambe bo aktitut na trabou òf den bo bida personal: pone mentira un banda, korupshon, egoismo, inhustisia i envidia.

Salbashon ta sin kosto finansiero. Nos ta risibié ora nos eksperensiá di ta stimá inkondishonalmente pa Dios; pero pa por gosa di dje nos mester pone nos mes interiormente disponibel lagando un banda tur loke ta alehá nos di e ruman i di kreashon di Dios.

Laga e siman aki nos aseptá ku goso bishita di Hesus den nos bida. Laga nos dialogá kuné hinter siman. Talbes su presensia ta iluminá nos pa sa kiko ta e loke nos tin ku transformá den nos bida pa biba su amor ku mas plenitut, pero riba tur kos, laga nos siña kon gosa di su presensia den nos kas. For di e goso aki nos kombershon lo brota.

’Onvermoeibare apostel van de liefde’: Pastoor van de prostituees’ overleden

ROME (RKnieuws.net) ‑ De bekende Italiaanse priester Oreste Benzi, bijgenaamd ’de pastoor van de prostituees’ vanwege zijn hevige strijd tegen seksuele uitbuiting, is in de leeftijd van 82 jaar bezweken aan de gevolgen van een hartaanval.
Romano Prodi, leider van de Italiaanse regering, en andere vooraanstaande Italiaanse politici hebben hulde gebracht aan de overleden priester die in Rimini aan de Adriatische kust de Johannes XXIII‑gemeenschap oprichtte om vrouwen en minderjarigen bij te staan die gedwongen worden om zich te prostitueren. Met de hulp van zijn gemeenschap richtte Benzi tweehonderd opvangtehuizen en meer dan dertig afkickcentra op.
Paus Benedictus XVI liet weten dat Oreste Benzie ’ernstige sociale problemen’ heeft opgevangen. De Vaticaanse staatssecretaris Tarcisio Bertone bestempelde Benzi als een ’onvermoeibare apostel van de liefde’.
Benzi haalde vaak de media met stoutmoedige uitspraken en initiatieven, onder meer in 2002 toen hij met vijfhonderd prostituees naar de algemene audiëntie van paus Johannes Paulus II in het Vaticaan trok om de aandacht te vestigen op de schrijnende gevolgen van de mensenhandel.

aangeleverd door Toon van Dongen

Frakaso

Ora parse ku mi a frakasá... Señor, Bo ke bisa mi algu? Pasobra...

• Frakaso no ta nifiká ku mi ta un hende frakasá; e ta nifiká ku ainda mi no a triunfá.
• Frakaso no ta nifiká ku ami no a logra nada; e ta nifiká ku mi a siña algu.
• Frakaso no ta nifiká ku mi tabata un hende bobo; e ta nifiká ku tabatin sufisiente fe pa eksperimentá.
• Frakaso no ta nifiká ku mi tabata un desgrasiado; e ta nifiká ku ami a purba na proba.
• Frakaso no ta nifiká ku mi no tin’é; e ta nifiká ku mi tin’é di un manera diferente. Frakaso no ta nifiká ku ami ta inferior; e ta nifiká ku ami no ta perfekto.
• Frakaso no ta nifiká ku ami a malgastá mi tempu; e ta nifiká ku mi tin un èksküs pa kuminsá otro biaha.
• Frakaso no ta nifiká ku mi mester duna mi mes pa vensí; e ta nifiká ku mi mester trata ku mas afan.
• Frakaso no ta nifiká ku nunka lo mi hasié; e ta nifiká ku mi mester di mas pasenshi.
• Frakaso no ta nifiká ku Abo a bandoná mi; e ta nifiká ku mester tin un mihó idea p’ami.

Laga nos purba na trata, frakaso ta únikamente lès pa siña for di dje. Esun ku nunka ta riska tampoko ta logra nada.

Papia of keda ketu

Sa na keda ketu ora tin ku keda ketu ta tur un sabiduria; pero sa na papia ora tin ku papia no ta ménos sabiduria. Papia ora ta kumbiniente keda ketu ta kondena bo mes na frakaso; e ta un manera pa pèrdè kos òf kisas hasié pió. Keda ketu ora ta prudente papia ta señal di kobardia; e ta no kumpli ku deber. Silensio lo ta benefisioso ora ta mas prudente keda ketu; lo e ta dañino ora surgi e obligashon di papia. E palabra lo ta útil i produktivo ora e sali di un generoso deseo pa yuda e ruman; lo e ta kontraprodusente ora e ta bai lorá den sentimentunan egoista i den deseonan di humiashon pa otronan. Silensio i palabra, keda ketu i papia... lo mester bai ku nan moderando i aplikando ku prudensia, ku e prudensia aki ku lo kombertié di bisio den virtut.

Rome maakt balans van oecumene op. Tijdens consistorie van 23 en 24 november

ROME(KN) ‑ Het komende consistorie voor de creatie van 23 nieuwe kardinalen wordt door paus Benedictus XVI aangegrepen om een balans op te maken worden gecreëerd zal een balans moeten opmaken ten aanzien van de oecumene. De paus heeft de kardinalen gevraagd om gezamenlijk op 23 november te laten weten hoe het staat met de oecumene in hun land. Op 24 november volgt dan de plechtigheid waarin Benedictus de nieuwe ‘prinsen der kerk’ kardinalen als kardinaal bevestigt.
Het buitengewoon consistorie over de oecumene is niet officieel aangekondigd maar meerdere kardinalen hebben laten weten dat ze een uitnodiging hebben ontvangen voor twee werkvergaderingen op 23 november. Volgens het religieus persagentschap I‑Media zal kardinaal Walter Kasper, voorzitter van de Pauselijke raad voor de Eenheid van de christenen, op 23 november een rapport over de oecumenische relaties presenteren.Bij het begin van zijn pontificaat in april 2005 stelde de paus dat hij wil werken aan de hereniging van alle christelijke godsdiensten. De dertig maanden van zijn pontificaat werden evenwel gekenmerkt door tegenstrijdige signalen. In november 2006 reisde de paus naar Turkije om Bartholomeus I, de orthodoxe patriarch van Constantinopel, te ontmoeten. Metropoliet Kirill, verantwoordelijk voor de externe relaties van de Russisch‑orthodoxe kerk, zei onlangs dat er een ’dooi’ is ingetreden in de relaties met het Vaticaan. Maar op 10 juli verscheen er een document van de Congregatie van de Geloofsleer dat het document Dominus Jesus, gepubliceerd in 2000, bevestigde en waarin staat dat enkel de katholieke kerk zich kerk mag noemen. Deze verklaring lokte fel protest uit bij de protestanten.

aangeleverd door Toon van Dongen

Mi deseo p'abo

Mi ta deseá pa bo por tin sufisiente solo pa mantené bo spiritu briante
Mi ta deseá bo sufisiente áwaseru p'asina bo por apresiá solo mas.
Mi ta deseá bo sufisiente felisidat p'asina ku bo alma ta bibu
Mi ta deseá bo sufisiente doló p'asina ku e alegrianan chikí di bida ta parse mas grandi
Mi ta deseá pa bo por tin sufisiente ganashi ku ta satisfasé bo nesesidatnan
Mi ta deseá pa bo por tin sufisiente pèrdida p'asina ku bo ta apresiá tur loke bo ta poseé.
Mi ta deseá pa bo por tin sufisiente bonbiní p'asina ku bo ta logra soportá despedida

Historisch bezoek: Benedictus ontvangt Saoedische koning

ROME (KN) ‑ De Saoedische koning Abdoellah gaat 6 november op audiëntie bij paus Benedictus XVI. Dat heeft het Vaticaan laten weten. Het is de eerste keer in de geschiedenis dat een Saoedische monarch, de beheerder van de islamitische heiligdommen in Mekka en Medina, een ontmoeting heeft met een leider van de Rooms‑Katholieke kerk. Het Vaticaan onderhoudt officieel geen diplomatieke banden met het streng islamitische Saoedi‑Arabië. De Rooms‑katholieke kerk dringt wel geregeld aan op meer vrijheden voor de kleine christelijke minderheid in het koninkrijk. Deze christenen, vaak gastarbeiders uit de Filippijnen, mogen hun geloof niet openlijk belijden. De godsdienstpolitie van Saoedië is berucht om zijn hardhandige optreden tegen onder meer christenen.

aangeleverd door Toon van Dongen