maandag 3 december 2007

Bisschoppen VS: deelname aan politiek essentiële plicht

WASHINGTON (RKn.net) ‑ Met het oog op de komende verkiezingen in de Verenigde Staten hebben de Amerikaanse bisschoppen hun landgenoten opgeroepen tot een ’gelovig burgerschap’.
De gelovigen moeten zich naar de mening van het episcopaat politiek te engageren en hun politieke keuzes baseren op geloofswaarden. Wij willen de gelovigen niet zeggen voor of wie ze moeten stemmen, zeggen de bisschoppen. Het is ons doel de katholieke gelovigen te helpen hun geweten te vormen in overeenstemming met Gods waarheid. We erkennen dat de verantwoordelijkheid om keuze te maken in het politieke leven bij ieder gewetensvol individu berust. We weten ook dat deelname aan het maatschappelijke gebeuren veel meer inhoudt dan het uitbrengen van een stem bij de verkiezingen, aldus de bisschoppen.
Volgens de Amerikaanse bisschoppen moet iedere katholiek zich keren tegen daden die intrinsiek slecht zijn zoals abortus en euthanasie omdat die expliciet zijn bedoeld om een onschuldig mensenleven te beëindigen. Deelname aan het politieke leven in het licht van de fundamentele morele principes is een essentiële plicht voor iedere katholiek en alle mensen van goede wil, aldus de oproep.

aangeleverd door Toon van Dongen

zondag 2 december 2007

Karta di Atvènt 2007

"Lo yega un tempu”, Señor ta bisa, “ku Mi ta laga sosodé loke mi a primintí pueblo di Israel i di Huda” ( Jer 33:14).

Rumannan,

Riba Fiesta di Kristu Rei, 25 di novèmber 2007, nos a inisiá e Aña di Hubileo di Oro di nos Diósesis di Willemstad. Un Aña di Hubileo ku tin ku bira “un aña di grasia di Señor, un aña di pordon di pikánan i un aña di rekonsiliashon” (Tertio Millennio Adveniente, 14). Pasobra esensia di e aña spesial aki ta ankrá den historia di pueblo di Israel, un aña den kua tur debe tabata ser kanselá i tur hende por a kuminsá di nobo.

Pa prepará nos mes mas mihó posibel pa nos hubileo, den un enkuentro ku tur saserdote di nos Diósesis den siman di 22 di òktober último, nos a deliberá riba un programa prepará dor di un komishon spesial. Un enkuentro for di kua nos a sali ku un konsenso grandi i determinashon pa nos traha huntu pa hasi nos Aña di Hubileo di Oro un aña di grasia i bendishon di Dios riba tur isla di nos Diósesis.
Un aña di selebrashon di Dios su presensia den nos historia ku tin tres parti esensial, esta, pa rekordá e pasado ku gratitut, pa biba i partisipá den e aña aki di Hubileo ku entusiasmo i pa wak futuro ku hopi konfiansa.

Nos tin motibu grandi pa gradisí.
Komo katóliko nos a risibí un herensia di fe, speransa i amor, pasá pa nos dor di nos mayornan, nos saserdotenan, nos religiosonan, nos skolnan, nos gruponan religioso. Un tesoro ku nos na nos turno mester pasa pa futuro generashonnan.
E herensia ku nos a risibí tin su fundeshi den amor i bondat di Dios ku ta surpasá tur límite. Esaki ta hasi ku tur dia nos tin motibu pa gradisí i selebrá. Tur nos pensamentu i orashonnan di gratitut ta honra Dios i ta hasi nos digno di risibí mas bondat. Salmo 95 ta invitá nos: “Ban presentá su dilanti ku alabansa, kanta su gloria ku salmo i músika” (Sal 95, 2).

Den e Aña di Hubileo, nos ke reflekshoná riba pasado ku gratitut i yama Dios danki pa su grasia, su inspirashon, su bendishon ku El a yena nos kuné. Yamando danki nos ta rekonosé tambe e faltanan personal i komunitario ku a daña santidat di su Iglesia. Nos ta pidi humildemente pordon, pa nos risibí e grasia di rekonsiliashon ku Hubileo ta ofresé. Ya nos por drenta nos próksimo 50 aña spiritualmente mas determiná pa bira realmente disipel i misioneronan di Hesukristu, pa nos sigui den su pasonan. E ta urgí nos pa hasi esei ku su palabranan: “Ami ta Kaminda, Bèrdat i Bida” (Huan 14,6).
E reflekshon aki nos por hasié komo komunidat, bario, parokia, skol i individualmente.

Ma e lugá mas apropiá pa yama Dios danki i reflekshoná ta den nos famia, nos hogar.

Den Katisashi di Iglesia Katóliko nos por lesa ku “E famia kristian ta e lugá kaminda e yunan ta risibí e promé anunsio di fe. Pa e motibu aki kas di famia ku rason ta ser yamá: “Iglesia doméstiko”, un komunidat di grasia i di orashon, skol di birtutnan humano i di karidat kristian” (Katisashi di Iglesia Katóliko, 1666).

Famia ta e sentro kaminda, dor di amor, komprenshon i atenshon pa otro, e kuater tareanan importante ta haña nan realisashon:

  1. den famia tin formashon di un komunidat di hende;
  2. nos ta siña defendé i sirbi bida;
  3. nos ta siña partisipá den desaroyo di sosiedat, i
  4. famia ta siña nos partisipá den bida i mishon di Iglesia (Familiaris Consortio 17).

Papa Huan Pablo II a enfatisá, ku “tur miembro di famia, segun nan donnan, tin e grasia i responsabilidat di konstruí, dia pa dia, e komunion di hende, hasiendo di nan famia ‘un skol di humanidat’ mas profundo. Esaki ta sosodé ora tin kuido i amor pa esnan chikí, pa esnan malu, pa esnan mas grandi, i kaminda nos ta sirbi otro tur dia, nos ta kompartí biennan, alegria i tristesa” (FC 21).
Den e Dokumento final di Aparecida, Papa Benedicto XVI ta bisa ku famia ta ‘patrimonio di humanidat’, tesoro presioso di pueblonan di Amérika Latino i Karibe. Famia ta skol di fe, tereno ideal pa transmití e balornan humano i sivil, hogar kaminda bida humano ta nase i ta keda aseptá generosamente i responsablemente. Ningun otro instansia por sustituí famia den su kapasidat di krea serenidat personal i edukashon pa e yunan (Benedicto XVI, Diskurso di Apertura). “Famia kristian ta fundá riba sakramentu di matrimonio entre un hende hòmber i un hende muhé, signo di amor di Dios pa humanidat i di e entrega di Kristu pa Iglesia, su esposa” (Dokumentu di Aparecida 433). Sinembargo, aktualmente famianan ta sufri di situashonnan negativo debí na e sekularismo, relativismo étiko, migrashon i leinan sivil kontrali na matrimonio i ku ta menasá futuro di pueblonan di mundu.
.
Rumannan, kon nos por krea un komunidat salú, ora ku fundeshi di e komunidat aki no ta funshonando asina aki? Pa e motibu ei tambe, nos mester para kla pa yuda otro, yuda famianan den nesesidat pa nan por kumpli ku e eksigensianan fundamental di un famia. Esta un entrada pa por kubri gastunan primordial, un bibienda desente, un ambiente den bario ku ta salú, liber di droga, di mal influensia, liber di abuso di tur forma.
Un aspekto sigur pa reflekshoná riba dje den nos Aña di Hubileo ta: kon nos por yuda nos famianan kumpli mas i mas ku nan mishon di ‘iglesia doméstiko’, i ‘skol di humanidat’?.
[Kada parokia lo pone atenshon riba esaki, ora nos ta prepará pa Pasku di Nasementu i selebrá e fiesta di Santa Famia, djadumingu 30 di Dezèmber: e famia den kua Hesus a nase i krese bou di guia di Maria i Hosé].


Rumannan, laga nos drenta temporada di Atvènt ku un siguransa grandi: Dios nunka no ta kibra su promesa. Hesus a bini na mundu pa konfirmá e promesa aki: “Lo mi ta ku boso te na fin di tempu” (Mt 28, 20).
Ku e konfiansa grandi aki, mi ke gradisí Dios, nos Bon Tata un biaha mas, pa tur bondat ku El a yena nos Diósesis den e 50 aña ku nos tin tras di lomba. Nos ta gradisiÉ spesialmente pa e trabou inkansabel di mi antesesornan, mgr. Holterman i mgr. Ellis, pa tur saserdote, religioso i laikonan ku a sirbi nos Diósesis den e último 50 añanan.
Alabes, nos ta pidiÉ un bendishon spesial den e Aña di Hubileo aki, pa kada un di boso personalmente i pa boso famia. Ku Bon Dios por drama su grasia riba boso i laga Pasku di Nasementu lo ta en bèrdat un Fiesta di Lus pa nos tur.
Esaki nos ta pidiÉ bou di protekshon spesial di Mama Maria, Immaculata i Auksiliadora, Patrono di nos Diósesis.

Mi ta deseá boso un temporada di Atvènt yen di fervor i na final un bon Pasku di Nasementu!.

Boso sirbidó, den Hesus i Maria,

Mgr. Luis A Secco, SDB
Obispu di Willemstad

Benedictus XVI in Hoop-encycliek: Laatste oordeel op eerste plaats beeld van Hoop en beroep op ieders verantwoordelijkheid

ROME(KN) - In de Hemel zullen de boosdoeners niet zonder onderscheid naast hun slachtoffers zitten alsof er niets gebeurd is. Dat schrijft paus Benedictus XVI in zijn nieuwe encycliek Spe salvi. Hij ontleent dit beeld aan de roman De Gebroeders Karamazov van de Russische schrijver Fjodor Dostojevski (1821 1881). Hiermee keert de paus zich tegen een bepaalde opvatting over de goddelijke barmhartigheid. ‘Genade is geen spons die alles wegpoetst’, schrijft hij in een passage over het Laatste Oordeel.

Protest tegen God
De idee van het Laatste Oordeel werd in de moderne tijd weliswaar naar de achtergrond verschoven, toch is het verlangen naar de ultieme gerechtigheid nooit echt verdwenen, zegt de paus. Atheïstische ideologieën van de 19e en 20ste eeuw hebben getracht die gerechtigheid op louter menselijke kracht te bewerkstellingen. Voor de aanhangers van deze ideologieën was de bestrijding van het geloof in een goede God een kwestie van ethiek. Zij verwierpen God omdat de grote hoeveelheid menselijk leed zijn bestaan niet kon rechtvaardigen.
‘Als het protest tegen God gezien het leed van de wereld begrijpelijk is, dan is de aanspraak dat de mensheid kan en moet doen wat geen God in feite doet of kan doen, zowel aanmatigend als intrinsiek onjuist. Het is dan ook geen toeval dat deze idee geleid heeft tot de ergste vormen van wreedheid en schendingen tegen de gerechtigheid (..) Een wereld die haar eigen gerechtigheid moet scheppen is een wereld zonder hoop’, aldus Benedictus.

Volgens de paus kan niemand en niets antwoord bieden op zoveel eeuwen van menselijk leed. Hij voegt daaraan toe: ‘Niets of niemand kan garanderen dat het cynisme van de macht welk verleidelijk ideologisch masker ze ook draagt zal ophouden de wereld te domineren.’ Uiteindelijk kan alleen God het definitieve antwoord geven op alle leed en ongerechtigheid, aldus de paus.
Het vooruitzicht op het Laatste Oordeel heeft christenen eeuwenlang een criterium verschaft om het leven in het hier en nu vorm te geven. De paus wijst erop dat dit geloof in Christus' optreden als de Hoogste Rechter, in de christelijke iconografie vaak werd afgebeeld als een verschrikkelijke gebeurtenis.
Benedictus: ‘Het beeld van het Laatste Oordeel is niet op de eerste plaats een beeld van verschrikking, maar een beeld van hoop; voor ons kan het zelfs het doorslaggevende beeld van hoop zijn. Maar is het niet ook een angstaanjagend beeld? Ik zou zeggen: het is een beeld dat verantwoordelijkheid oproept ..’.

Gezegende pijn
Iedere individuele persoon zal aan het eind der tijden voor de rechterstoel van Christus komen te staan, zo leert de Kerk. In zijn uitleg van dit geloofspunt verwijst de paus naar Sint Paulus die in de Eerste Korinthiërsbrief schrijft: 'De grote dag zal het aantonen, want deze verschijnt met vuur, en het vuur zal uitwijzen wat ieders werk waard is' (3:13). Benedictus: ‘In de pijn van deze ontmoeting worden de onzuiverheden en de ziektes van ons leven voor ons zichtbaar. En juist daarin bestaat de verlossing. Zijn strakke blik, de aanraking van zijn hart, geneest ons door de onmiskenbaar pijnlijke transformatie 'als door vuur'. Maar het is deze gezegende pijn, waarin de heilige kracht van zijn liefde als een vlam door ons heen schroeit. Daardoor worden wij in staat gesteld geheel onszelf te zijn en dus ook geheel van God.’

aangeleverd door Toon van Dongen

zaterdag 1 december 2007

Felisidat

Felisidat no ta eksistí pafó di nos. E no ta den ningun parti visibel na unda nos por bai busk'é...Tampoko no lo por bisa kiko e parse i, sin embargo... nos tur sa loke ta sinti bo mes felis!Anto biba ta buska felisidat, pasobra al fin di tur kos... sabiendo si òf no... kada kos ku nos hasi ta pa ta semper un poko mas kontentu.Tin un frase ku ta bisa: "Felisidat ta komponé di dos sensashon tristu: e rekuerdo di privashon den pasado i e temor di pèrd’é den e porvenir".Akaso e ora ei, si felisidat ta únikamente momentunan, ora esaki sosodé ku nos… ta bale la pena probechá di dje hasta e último gota...!!!

Nieuwe encycliek van Benedictus over Hoop Paus roemt slavin uit Darfur in nieuwe encycliek

ROME (KN) - In de vrijdag verschenen encycliek Spe salvi legt van Benedictus XVI legt de paus uit dat hoop op God verlossende kracht heeft. Benedictus XVI doet dat onder meer aan de hand van het levensverhaal van Sint Josephina Bakhita (ca. 1869‑1947). Deze in Darfur geboren slavin leerde Christus kennen en werd letterlijk en figuurlijk bevrijd uit de slavernij.

Benedictus: ‘Op negenjarige leeftijd werd ze ontvoerd door slavenhandelaren, tot bloedens tot geslagen en vijf keer op de slavenmarkten van Soedan verkocht. Uiteindelijk werd ze de slavin van de moeder en de vrouw van een generaal. Daar werd ze iedere dag tot bloedens toe afgeranseld. Ten gevolge daarvan droeg ze haar hele leven 144 littekens. In 1882 werd ze aangekocht door een Italiaanse koopman ten behoeve van de Italiaanse consul Callisto Legnani, die terugging naar Italië toen de Mahdisten [Soedanese moslimlegers, red.] oprukten.

De ultieme meester
De paus vervolgt zijn verhaal met Bakhita's ontdekking van het bestaan van Christus, de ultieme meester, die zij in Venetiaans dialect aanduidde met paron. Tot dan toe hadden al haar meesters haar misbruikt en uitgebuit. Met deze paron was het anders: ‘Ze kwam te weten dat deze Heer haar zelfs kende, dat Hij haar had geschapen en haar liefhad’, vertelt Benedictus. Toen de slavin erachter kwam dat deze 'Heer der heren' ook was afgeranseld, als een slaaf was geëxecuteerd, maar bevrijd werd en nu ergens op haar wachtte, kreeg zij voor het eerst hoop. ‘Door deze kennis van de hoop raakte ze verlost; ze was daardoor geen slaaf meer, maar een vrij kind van God.’

Het besef dat ze als vrij mens geschapen was, gaf Bakhita de kracht zich te verzetten tegen het plan haar weer naar Soedan te verschepen. Ze bleef in Italië, werd gedoopt en gevormd door de Patriarch van Venetië, trad in bij de religieuze congregatie van de Canossiaanse Zusters en werd een heilige.

Spartacus
Benedictus schrijft in Spe salvi dat de ervaring van Josephina Bakhita lijkt op die van veel slaven in de eerste eeuwen van het christendom. ‘Het christelijk geloof bracht toen geen sociale revolutie zoals de noodlottige Spartacus, wiens strijd leidde tot zoveel bloedvergieten. Jezus was geen Spartacus; hij was niet betrokken bij de strijd om politieke bevrijding zoals Barabbas en Bar Kochba [Joodse vrijheidstrijders uit de eerste en tweede eeuw, KN-red.]. Jezus, die zelf op het kruis stierf, bracht iets totaal anders: een ontmoeting met de Heer aller heren, een ontmoeting met de levende God en dus een ontmoeting met een hoop die sterker is dan het lijden van het slavenbestaan, een hoop die zowel het leven transformeert als de wereld van binnenuit.’

aangeleverd door Toon van Dongen

vrijdag 30 november 2007

Dominá bo pashonnan

Algu mester manda den bo bida; sea ta abo ta manda òf ta bo pashonnan. Si bo no ta dominá nan, si bo laga nan sin kòntròl, si bo no limitá nan tereno di akshon òf di reakshon, anto e ora ei bo pashonnan lo ta doño di bo, di bo bida; nan lo ta esnan ku manda anto abo mester obedesé i lo bo haña bo fòrsá ta hasi kosnan ku kisas bo no tabata ke. Bo pashonnan lo ta bo doño: abo lo ta e katibu. Pero si bo dominá e pashonnan, si tene nan prezu, si bo enkaminá bo instintonan i orientá su forsanan, anto abo lo ta doño di bo propio bida. Bo tin ku ser un hende di karakter; si bo ke, bo por, semper lo bin tin e rekurso di pidi forsa ku bo mester. Ta ken bo ta bai pidi? E úniko ku lo por duna bo, abo sa ku esaki ta Dios. Esun ku ta drecha su karakter ta un gran artista, pero esun ku ta laga su mes ser lastrá dor di dje, ta un hende derotá i derota semper tin un smak marga i semper ta laga un estado anémiko di depreshon.

Paus in antwoord op brief Islamitische denkers: Graag een ontmoeting

ROME - Paus Benedictus XVI heeft in zijn antwoord op de brief van 138 islamitische leiders een ontmoeting voorgesteld met een delegatie van betrokken leiders. De brief werd verstuurd naar prins Ghazi bin Muhammed bin Talal, voorzitter van het Aal al‑Bayatinstituut voor Islamitisch denken.
De brief is een antwoord van de paus op het Islamitische schrijven dat verscheen aan de vooravond van de Ramadan, de Islamitische vastenmaand. De brief was gericht aan een aantal kerkelijke leiders zoals de secretaris- generaal van de Wereldraad van Kerken en aan de Anglicaanse primaat en de paus. Het Islamitische schrijven werd algemeen zeer positief ontvangen. Alleen het antwoord van Benedictus XVI liet erg lang op zich wachten.
Staatssecretaris Tarcisio Bertone maakte donderdag bekend dat de paus graag bereid is prins Ghazi en een delegatie van de ondertekenaars van de brief te ontvangen. Ook de Pauselijke Raad voor de Interreligieuze dialoog drong aan op een werkontmoeting, in samenwerking met de gespecialiseerde pauselijke instellingen.
De paus zelf spreekt in zijn antwoord waardering uit voor het initiatief van de Islamitische leiders en onderstreept het belang van de dialoog, gebaseerd op de waardigheid van iedere mens. ‘Ik wil onze verschillen als christen en moslim, of het belang daarvan, zeker niet ontkennen. Maar wij moeten vooral aandacht hebben voor datgene wat ons verbindt, met name het geloof in een Schepper en universele rechter die iedere persoon op het einde der tijden op basis van zijn handelen zal beoordelen’, zo schrijft de paus.

aangeleverd door Toon van Dongen